ဒုက္ခသည် ရှစ်သောင်းကျော် ခိုလှုံနေထိုင်ကြသည့် ထိုင်းနယ်စပ် ဒုက္ခသည်စခန်း ၇ ခုရှိ ဆေးရုံများ ရုတ်တရက် ပိတ်လိုက် သည့်အခြေအနေကြောင့် အရေးပေါ်ဆေးဝါးကုသနေသူများ အခက်အခဲဖြစ်ရသလို အသက်ဆုံးရှုံးမှုလည်း ရှိလာကြောင်း သိရသည်။

သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် ဦးဆောင်သော အမေရိကန်အစိုးရသစ်အဖွဲ့သည် နိုင်ငံတကာသို့ပေးနေသော အကူအညီများကို ရက်ပေါင်း ၉၀ အတွင်း ပြန်လည် သုံးသပ်ရန် ဆိုင်းငံ့ထားလိုက်၍ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အထောက်အပံ့ပေးနေသည့် အစီအစဥ်တချို့မှာ ဇန်နဝါရီနောက်ဆုံးအပတ်မှစ၍ ရပ်ဆိုင်းသွားကြသည်။

ထိုအထဲတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏အကူညီများလည်ပတ်နေသည့် ထိုင်း- မြန်မာ နယ်စပ်ရှိ ဒုက္ခသည်များအတွက် ကျန်းမာ‌ရေး ကူညီ‌ပေး‌ရေးအဖွဲ့ (IRC – International Rescue Committee) ကလည်း အထောက်အပံ့များ ချက်ချင်းရပ်ဆိုင်းလိုက်ရာ ဒုက္ခသည်စခန်း ၇ ခုမှ ဆေးရုံများ ဇန်နဝါရီ ၂၇ ရက်ကစ၍ ပိတ်လိုက်ရသည်။

ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု အစီအစဥ်အားလုံး ရုတ်တရက် ရပ်တန့်သွားသည့်အခြေအနေကြောင့် အရေးပေါ်လူနာများ ဆေးကုသမှု အခက်အခဲရှိနေပြီး အသက် ၅၀ ကျော် အမျိုးသားတဦး သေဆုံးခဲ့ရကြောင်း အုန်းဖြန် ဒုက္ခသည်စခန်းတွင် ခိုလှုံနေသူအမျိုးသမီးတဦးက ဆိုသည်။

၎င်းက “သူက လေဖြတ်နေတာ၊ IDP မှာ နေနေတာ တနှစ်ကျော်လောက်ရှိပြီ။ ဆေးရုံမှာ ကုနေတာ တော်တော်ကြာနေပြီ။ သူက ဆေးနဲ့ အောက်ဆီဂျင်နဲ့နေရတော့ အဲဒီ ဆေးရုံဆင်းတဲ့နေ့မှာပဲ အောက်ဆီဂျင်တွေ သူတို့ ဖြုတ်လိုက်တယ်။ အဲဒီလို ဖြတ်လိုက်ပြီးတော့ မနေ့ညက ဆုံးသွားတယ်။ ဒီနေ့ကတော့ အသုဘချတယ်” ဟု ဇန်နဝါရီ ၂၉ ရက်က ပြောသည်။

IRC က အကူအညီရပ်ဆိုင်းလိုက်ချိန်တွင် ဒုက္ခသည်စခန်းဆေးရုံများ၌ အရေးပေါ်လူနာများပါမကျန် အတွင်းလူနာအားလုံး ဆေးရုံမှဆင်းခိုင်းသည့်အပြင် ကျန်ရှိနေသော ဆေးဝါးများနှင့် ရောဂါရှာဖွေ၊ စမ်းသပ်ကုသရေးပစ္စည်းများလည်း လုံးဝ အသုံးပြုခွင့်မရှိတော့ကြောင်း မယ်လဒုက္ခသည်စခန်းရှိ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းအမျိုးသမီးက ပြောသည်။

၎င်းက “ဆေးရုံကို ပိတ်ထားပြီး ကျန်သေးတဲ့ ဆေးပစ္စည်းတွေလည်း ဘာမှယူသုံးလို့မရတော့ဘူး။ အရေးပေါ်လူနာ ၄ ယောက်ကိုတော့ တချို့က ကူညီပြီး မယ်တော်ဆေးခန်း ပို့ပေးတာရှိတယ်။ ကျန်နေတဲ့လူနာတွေကို ကျမတို့လည်း ဆေးညွှန်း ပေးတာတို့ပဲ လုပ်ပေးနိုင်တယ်။ အဲဒါတောင်အများစုက အပြင်မှာ ဆေးဝယ်သောက်ကြဖို့ ငွေကြေး မတတ်နိုင်ကြဘူး” ဟု ဆိုသည်။

ထို့ပြင် လူဦးရေ ၁ သောင်းခွဲကျော်ရှိသည့် ထိုင်း- ကရင်နီနယ်စပ်ရှိ ဒုက္ခသည်စခန်း အမှတ် ၁ နှင့် အမှတ်၂ တို့တွင်လည်း ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှုများ ရပ်တန့်သွားသောကြောင့် ဒုက္ခသည်များ ဆေးဝါးကုသရန်အတွက် အခက်အခဲများစွာ ကြုံနေရသည်ဟု ကရင်နီလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့၏ ဒါရိုက်တာ ဦးဗညားက ပြောသည်။

၎င်းက “အဲဒီမှာ စခန်းအပြင်ထွက်ရတာ အရမ်းခက်တယ်။ အထူးသဖြင့် ဒုက္ခသည် အမှတ် ၂ စခန်းက အရမ်းဝေးပြီး သွားရလာရတာ အရမ်းခက်ခဲတယ်။ စခန်းတွေမှာ ဝင်ငွေမရှိကြတော့ ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းတွေ သွားပြဖို့ရာလည်း ခက်ခဲတယ်။ နောက်စခန်းပြင်ထွက်ရင် ထောက်ခံစာမရှိတော့ ရဲဖမ်းတာလည်း ကြုံရတယ်။ စခန်းထဲမှာ ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းမရှိတော့ ပုံမှန် ဖျားနာတာဖြစ်စေ၊ အရေးပေါ်အခြေအနေဖြစ်စေ တော်တော်ဆိုးဆိုးဝါးဝါးဖြစ်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းကို ပိတ်လိုက်တာ အဲဒီမှာ ဆေးတွေတချို့ ကျန်တယ်။ ဆေးကိရိယာတွေကျန်တယ်။ ဆေးဝါးတွေနဲ့ ကိရိယာတွေ ကျန်တာကိုပါ အသုံးပြုခွင့်ပိတ်လိုက်တဲ့ ပုံစံဖြစ်တော့ ပိုပြီးတော့ ဆိုးတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

IRC ၏ အကူအညီများ ရပ်လိုက်သဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံ တာ့ခ်ခရိုင် အတွင်းရှိ မယ်လ၊ အုန်းဖြန်၊ နို့ဖိုး၊ ကန်ချနာပူရီခရိုင်ရှိ ဘမ့်ဒုံ ယမ်း၊ ရီချပူရီခရိုင်ရှိ ထမ့်မဟမ် ဒုက္ခသည်စခန်းများနှင့် မယ်ဟောင်ဆောင်ခရိုင်အတွင်းရှိ အမှတ် ၁ ၊ ၂ ကရင်နီ ဒုက္ခသည် စခန်းများတွင် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု အစီအစဥ်များ ရပ်တန့်သွားပြီး ထိုစခန်း ၇ ခု၌ လူဦးရေ ၈၀၀၀၀ ကျော် ခိုလှုံနေ ကြသည်ဟု နယ်စပ်ကူညီစောင့်ရှောက်ရေး ညွန့်ပေါင်းအသင်း (The Border Consortium- TBC) စာရင်းများအရ သိရ သည်။

ကရင်ဒုက္ခသည်များကော်မတီ (KRC) လက်အောက်ရှိ မယ်လ၊ အုန်းဖြန်၊ နို့ဖိုး၊ ဘမ့်ဒုံယမ်း၊ ထမ့်မဟမ် ဒုက္ခစခန်း ၅ ခုမှ ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှုများ ရပ်ဆိုင်းသွားရသောအခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်၍ သက်ဆိုင်ရာ အကူအညီပေးရေး အဖွဲ့များနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများ ဆက်တိုက်ပြုလုပ်နေသော်လည်း တိကျသည့် အဖြေမရသေးကြောင်းနှင့် လတ်တလော တွင် အရေးပေါ်လူနာများအတွက်ကိုပင် အစီအစဥ်များ မပြုလုပ်နိုင်သေးကြောင်း KRC ဥက္ကဋ္ဌ စောရောဘတ်ထွေးက ပြောသည်။

နိုင်ငံတကာအကူအညီများရပ်ဆိုင်းရန် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က လက်မှတ်ထိုးအမိန့်ထုတ်လိုက်ပြီးနောက် ထိုင်း- မြန်မာနယ်စပ်ရှိ USAID လက်အောက်ရှိ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအကူအညီ လုပ်ငန်းအချို့ စတင် ရပ်နား ထားပြီး USAID လက်အောက်ရှိ IRC အနေဖြင့် ဒုက္ခသည်စခန်းများရှိ ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ အားလုံးကို လုံးဝ ရပ်တန့်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

ပြည်ပနိုင်ငံများအား ပေးအပ်နေသော အမေရိကန် အကူအညီများ ယာယီဆိုင်းငံ့လိုက်သော်လည်း အရေးပေါ် စာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီများကို ခြွင်းချက်နှင့် ခွင့်ပြုသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မာကိုရူဘီယိုက ယမန်နေ့တွင် ပြောဆိုသည်။

အမေရိကန် အကူအညီအထောက်အပံ့များ ဆိုင်းငံ့ကာ ရက် ၉၀ အတွင်း ပြန်သုံးသပ်မည့် သမ္မတ ထရမ့်၏ အမိန့်နောက် ဆက်တွဲအနေဖြင့် ဇန်နဝါရီ ၂၈ ရက်တွင် ဝန်ကြီး မာကို ရူဘီယိုထုတ်ပြန်ရာ၌ သေရေးရှင်ရေးအတွက် အရေးတကြီး လိုအပ်နေသော ဆေးဝါး၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု၊ စားနပ်ရိက္ခာ၊ နေထိုင်စရာ၊ ပေးအပ်ထားပြီးအကူအညီ၊ ရုံးသုံးပစ္စည်း၊ ဝန်ထမ်းလစာအပါအဝင် ထောက်ပို့လုပ်ငန်းအတွက် အကူအညီများအား ခွင့်ပြုသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဆိုသည်။

သို့သော် ယင်းထုတ်ပြန်ချက်သည် ပြည်ပသို့ပေးနေသည့် အမေရိကန်အကူအညီများအပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိမရှိကိုမူ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ဖော်ပြမထားပေ။

USAID အစီအစဥ်အောက်မှ ထောက်ပံ့မှုပေးနေသည့် မဲဆောက်မြို့ရှိ မြန်မာရွှေ့ပြောင်းခိုလှုံသူများ အဓိကအားထားရာ မယ်တော်ဆေးခန်း၌ လက်ရှိတွင် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအားလုံးကို ပုံမှန်လည်ပတ်နေသေးသော်လည်း နောက်ပိုင်း တချို့ ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှုအစီအစဥ်များ အပြောင်းအလဲရှိနိုင်ကြောင်း မယ်တော်ဆေးခန်း တည်ထောင်သူ ဒေါက်တာ စင်သီတာမောင်က ပြောသည်။

၎င်းက “တဖွဲ့ထဲမဟုတ်တော့ဘဲနဲ့ အဖွဲ့အားလုံးက ညှိနှိုင်းပြီးတော့ ရန်ပုံငွေတွေ ပြန်ပြီးတော့ ဖြည့်ဆည်းနိုင်ဖို့ပဲဖြစ်ဖြစ် ဒါမှမဟုတ် ဝန်ဆောင်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ စုစည်းဆောင်ရွက်ရမယ့်ကိစ္စတွေ၊ တချို့လုပ်ငန်းလျှော့ချမှာတွေ အဲဒါတွေတော့ တဖွဲ့တည်းအနေနဲ့သွားလို့ မရတော့ဘူး။ အဖွဲ့တွေအားလုံး ဝိုင်းဝန်းပြီးတော့ ဦးစားပေးဆောင်ရွက်ရမယ်။ အရေးပေါ်အခြေအနေမှာ ဘယ်ဝန်ဆောင်မှုတွေဆက်ပြီးရှိဖို့၊ ဘယ်ဝန်ဆောင်မှုတွေက မဖြစ်မနေ လိုတယ်။ ကိုယ့်မှာရှိတဲ့ အရင်းအမြစ်ကို ဘယ်လိုပြန်ပြီးတော့ ဖြန့်ကျက်ပြီး အသုံးချနိုင်မလဲဆိုတာတွေ ဆက်ဆွေးနွေးရမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

မယ်တော်ဆေးခန်းတွင် အတွင်းလူနာများအတွက် ခုတင် ၁၀၀ ကျော်ရှိပြီး အရေးပေါ်လူနာများမှ ပုံမှန် ကာကွယ်ဆေးထိုး ပေးနေသည့်အစီအစဥ်များထိ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုများပေးနေရာ နေ့စဥ် လာရောက်ပြသကြသည့် လူနာများ ၄၀၀ ကျော်ထိ ရှိနေသည်။

ထို့ကြောင့် မယ်တော်ဆေးခန်းတွင် တလလျှင် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးနေသည့် လူနာ ၁ သောင်းကျော်ထိရှိနေရာ USAID အပြင် ထိုင်းကျန်းမာရေးအဖွဲ့များနှင့် အခြားသော နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများကလည်း ကူညီထောက်ပံ့မှုများရှိနေကြောင်း သိရသည်။


Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *