ထရမ့်မှာ မှတ်ဉာဏ်ချွတ်ယွင်းမှု ရောဂါ စတင် ခံစားနေရတဲ့ လက္ခဏာတွေ ရှိနေတယ်လို့ ဆရာဝန်တွေပြော

အမေရိကန် သမ္မတ ဒေါ်နယ်လ်ထရမ့်ဟာ မှတ်ဉာဏ်ချွတ်ယွင်းမှု ရောဂါ (dementia)ရဲ့ အစောပိုင်း လက္ခဏာတွေ စတင် ခံစားနေရတယ်လို့ ယူဆရကြောင်း သတိပေး ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

စိတ္တဗေဒ အထူးပြု ဆရာဝန် နှစ်ဦးက ထရမ့်အနေနဲ့ ကိစ္စတွေကို မှတ်သားထားမှုတွေမှာ မကြာခဏ ရောနှော ရှုပ်ထွေးသွားတတ်တာ၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုတွေမှာလည်း ကျန်းမာရေးအရ ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ အခြေအနေတွေ ပိုများလာတာကို ထောက်ပြခဲ့ပြီး ဒါတွေက အသက်ကြီးလာလို့ သာမန် ဖြစ်လေ့ဖြစ်ထ ရှိနေတာတွေထက် အများကြီးပိုကြောင်း မှတ်ချက်ပေးခဲ့ပါတယ်။

စိတ္တဗေဒ အထူးပြု ဆရာဝန်တွေဖြစ်တဲ့ ဂျွန်ဂတ်နာနဲ့ ဟယ်ရီ ဆီးဂဲလ်တို့က အသက် ၇၉ နှစ်အရွယ် သမ္မတရဲ့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ စကားပြောဆိုမှုတွေထဲက လက္ခဏာရပ်တွေကို ဆန်းစစ် လေ့လာကြည့်တဲ့အခါ မှတ်ဉာဏ် ချွတ်ယွင်းမှု ရောဂါ အစောပိုင်း အဆင့်တွေနဲ့ ဆင်တူနေတာကြောင့် စိုးရိမ်သင့်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။

မကြာသေးခင်က အမေရိကန်အိုးပင်း တင်းနစ်ပြိုင်ပွဲမှာ ထရမ့်ဟာ မျက်စိကို မှေးမှိတ်ပြီး ပျော့တိပျော့ခွေနဲ့ ငိုက်မျဉ်းသလို၊ မှိန်းနေသလို ရှိနေခဲ့တဲ့ အကြောင်းကို ဂတ်နာက ညွှန်ပြခဲ့ပါတယ်။

ကိုယ်က အမေရိကန် အိုးပင်းလို ပြိုင်ပွဲကြီးမှာ တကယ့် ပွဲကြီးပွဲကောင်းတွေကို အားပေးနေပြီး အားလုံးရဲ့ အာရုံစိုက်မှုကို ခံနေရတဲ့ အခြေအနေမှာ ထရမ့်က သူ့ပင်ကို စိတ်နဲ့ဆိုရင် ဒီလိုဖြစ်နေမှာလားလို့ သူက မေးခွန်းထုတ်ခဲ့ပါတယ်။

ဂျွန်ဟော့ပ်ကင်းစ် တက္ကသိုလ်ရဲ့ ဆေးကျောင်းမှာ သုံးနှစ်နီးပါးလောက် သင်ကြားပို့ချခဲ့ဖူးသူ ဂတ်နာက ထရမ့်ဟာ သူ့အပေါ် ရာဇဝတ်ကြောင်း စွပ်စွဲချက်နဲ့ တရားရုံးမှာ စစ်ဆေးနေတဲ့ ကိစ္စလိုမျိုးတွေမှာ တကယ်ပဲ အိပ်ငိုက်နေတာလားလို့လည်း ဆက်ပြောပါတယ်။

ဒါက ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတုန်းက တရားခွင်မှာ ထရမ့်က အိပ်ငိုက်နေသလို ခဏခဏ ခေါင်းငိုက်ကျသွားခဲ့တာကို သူက ရည်ညွှန်းခဲ့တာပါ။

အသက် ၆၅ နှစ် ကျော်လွန်လာတဲ့ အချိန်မှာ ကိုယ်တိုင်က ဆန္ဒမပါဘဲ၊ တစ်နည်းအားဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်က ထိန်းချုပ်လို့ မရဘဲ ရုတ်တရက် ငိုက်မျဉ်းတာ၊ မှေးအိပ်သွားတာတွေဟာ မှတ်ဉာဏ်ချွတ်ယွင်းမှု ရောဂါရဲ့ အစောပိုင်း အဆင့် လက္ခဏာတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ ဂတ်နာက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

သူဆိုလိုချင်တာက ထရမ့်မှာ ကြုံနေတဲ့ ဒီကိစ္စမျိုးတွေဟာ သာမန် ရိုးရိုးတော့ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ ဖြစ်တယ်လို့ ဂတ်နာက မှတ်ချက်ပေးသွားပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ လပိုင်းတုန်းကလည်း ထရမ့်ရဲ့ ခြေကျင်းဝတ်တွေ ရောင်ရမ်းနေတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ သူ့ရဲ့ ကျန်းမာရေးအပေါ် သို့လောသို့လော ထင်ကြေးတွေ ထွက်ပေါ်လာတာကြောင့် အိမ်ဖြူတော်က ပြန်ဖြေရှင်းခဲ့ရဖူးပါတယ်။

ထရမ့်ဟာ အသက်အရွယ် ကြီးရင့်သူတွေ ဖြစ်တတ်တဲ့ သွေးကြော စွမ်းဆောင်ရည် ကျဆင်းမှု ပြဿနာတစ်ခုအတွက် ကုသမှု ခံယူနေရတယ်လို့ အိမ်ဖြူတော်က ဆိုပါတယ်။

ကော်နဲလ် တက္ကသိုလ်ရဲ့ စိတ္တဗေဒ ပညာရှင် ပါမောက္ခ ဆီးဂဲလ်ကတော့ ပြဿနာဟာ အိမ်ဖြူတော်က ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ အခြေအနေထက် ပိုပြင်းထန်နိုင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။

နှလုံးသွေးကြောတွေ အလုပ်လုပ်မှုမှာ အားနည်းချက် အရမ်းကြီးနေရင် ခြေကျင်းဝတ်တွေ အလွန်အကျွံ ရောင်ကိုင်းတာမျိုး ဖြစ်တတ်ကြောင်း၊ သူဆိုလိုချင်တာက ထရမ့်ရဲ့ ကျန်းမာရေးဟာ အိုကေမနေဘူးဆိုတာဖြစ်ကြောင်း ဆီးဂဲလ်က မှတ်ချက်ပေးခဲ့ပါတယ်။

ဂတ်နာရော၊ ဆီးဂဲလ်ကပါ အိမ်ဖြူတော် အနေနဲ့ ထရမ့်ရဲ့ လက်မှာ အနာတွေ ရှိနေပြီး မိတ်ကပ်လိုမျိုးနဲ့ ဖုံးကွယ်ထားတဲ့ ကိစ္စကို ရေရေရာရာ ရှင်းမပြနိုင်တဲ့ အပေါ်မှာလည်း ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။

ပြီးတော့ ထရမ့်ရဲ့ လက်တွေ တုန်နေတတ်တာနဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း အစိုးရ အရာရှိတွေက သမ္မတဟာ အက်စပရင် ဆေးပြားတွေ သောက်နေရတာကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ ဖြေရှင်းထားပါတယ်။

အိမ်ဖြူတော်ကတော့ ထရမ့်ရဲ့ ကျန်းမာရေး အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်လို့ စိုးရိမ်စရာ မရှိဘူးလို့ ပြောကြားထားသလို သမ္မတ သုံးဆက်အတွင်း အိမ်ဖြူတော်ရဲ့ ဆရာဝန်အဖြစ် ၁၄ နှစ်လောက် အလုပ်လုပ်ခဲ့ဖူးတဲ့ ဒေါက်တာ ရွန်နီဂျက်ဆန်ကလည်း ထရမ့်ဟာ သူမြင်ဖူးသမျှ အကျန်းမာဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးလို့ ပြောကြားသွားပါတယ်။

ထရမ့်က မှတ်ဉာဏ်ချွတ်ယွင်းမှု ရောဂါလိုမျိုး ကျန်းမာရေး ပြဿနာတွေ ရှိနေတယ် ဆိုတဲ့ ထင်ကြေးဟာ လူမှုကွန်ရက်တွေပေါ်မှာ အတော်လေး ပျံ့နှံ့နေခဲ့ပါတယ်။

မကြာသေးခင်ကလည်း ထရမ့်က သူ့အပေါ် စွပ်စွဲထားတဲ့ ကိစ္စတစ်ခုမှာ အချက်အလက် အမှားတွေ ပါဝင်နေတယ်လို့ ကယ်လီဖိုးနီးယား ပြည်နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဂေဗင် နယူဆွမ်က တုံ့ပြန်ခဲ့ပြီး အဖိုးကြီး ဖြစ်လာနေတဲ့ ထရမ့်အနေနဲ့ သူ့ရဲ့ မှတ်ဉာဏ်ချွတ်ယွင်းမှု ရောဂါအတွက် ဆေးတွေ ပုံမှန်သောက်သင့်တယ်လို့ လှောင်ပြောင်သွားခဲ့ပါတယ်။

ထရမ့်ရဲ့ အသက်အရွယ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ သူ့ကျန်းမာရေး အခြေအနေအပေါ် ဝေဖန် မေးခွန်းထုတ်မှုတွေတော့ ရှိနေဆဲပါ။

ထရမ့်ဟာ ၂၀၂၉ ခုနှစ်၊ သူ့ရဲ့ သမ္မတသက်တမ်း ကုန်ဆုံးချိန်မှာ အမေရိကန် သမိုင်းတလျှောက် အသက်အကြီးဆုံး သမ္မတအဖြစ် ရှိနေမယ်လို့ သိရပါတယ်။