လက်ရှိ မြန်မာပြည် နွေဦးတော်လှန်စစ်ပွဲကာလအတွင်း စစ်ရေးအခြေအနေအား သုံးသပ်ကြသူများသည် မြေပြင်အခိုင်အမာအခြေအနေ အချက်အလက်များကို မျက်မှောက်ပြုပြီး သုံးသပ်ကြရန် လိုအပ်ပေသည်။ လူ့အသက်များစွာနှင့် ရင်းနှီးထားသည့် စစ်ရေးနှင့်ပတ်သက်သော သုံးသပ်ချက်များတွင် အလွန်တရာ ယေဘုယျကျသည့်အချက်များ၊ မှန်းဆချက်များ၊ ဖြစ်နိုင်ခြေများကို အခြေပြု သုံးသပ်၍ မရပေ။ ပကတိ မြေပြင်အခြေအနေကို မျက်မှောက်ပြုပြီး သုံးသပ်မှသာ မှန်ကန်သည့် သုံးသပ်ချက်ကို ရရှိပေလိမ့်မည်။

ထိုသို့မဟုတ်ပါက မှန်ကန်သည့် သုံးသပ်ချက်များနှင့် လွဲချော်ရုံမက စစ်ကော်မရှင် (စကမ) ၏ စစ်တပ်လော်ဘီများ၏ ဝါဒဖြန့်နေသည့် ဆိုက်ဝါးများနှင့် မခြားသည့်အမြင်များ ထွက်ပေါ်လာနိုင်သည်ကို သတိပြုရန် လိုအပ်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် ၂၀၂၄၊ ၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွင်း စစ်တပ်က ပြန်လည် ထိုးစစ်ဆင်နေသည့်ကာလတွင် အခြေအနေမှန်ကို သုံးသပ်ကြရန် လိုပါသည်။ ရန်သူ စကမကို စစ်မြေပြင်တွင် ရင်ဆိုင်ရာ၌ အထင်သေးရန် မလိုအပ်သကဲ့သို့ အထင်ကြီးရန်လည်း မလိုအပ်ပေ။

နွေဦးတော်လှန်ရေးအတွင်း တိုင်းနှင့်ပြည်နယ်အလိုက် သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့သည့်မြို့များကို ကြည့်ပါက အောက်ပါအတိုင်း တွေ့ရ၏။

အောက်ပါ မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲစာရင်းနှင့် ပတ်သက်၍ မိမိပြုစုထားသည့်စာရင်းပေါ် အခြေပြုပြီး BNI-Myanmar Peace Monitor နှင့် People’s Spring သတင်းဌာနတို့မှ စာရင်းများကို ကိုးကားပေါင်းစပ်ထားပါသည်။

မြို့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်နှင့် ပတ်သက်၍ စာရေးသူအနေဖြင့် အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာန (ထွေအုပ်) သတ်မှတ်ချက်များအပေါ် အခြေပြုထားပြီး ဤသို့တွက်ချက်ခြင်းကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်သော မြို့နယ်များ တွက်ချက်ရာတွင် လွယ်ကူစေပါမည်။

ထို့ကြောင့် ဖီမော်၊ မုန်လုံ၊ နန့်ဖတ်ကာ၊ ဖောင်းဆိုင်၊ မိုင်းယော်၊ သင်္ဃန်းညီနောင် စသည့် ထွေအုပ်က ရွာအဆင့် သတ်မှတ်ထားသည့်နေရာများကို ထည့်သွင်း တွက်ချက်ခြင်း မပြုပါ။ မြို့များအား ခရိုင်၊ မြို့နယ်၊ မြို့နယ်ခွဲနှင့် (သာမန်) မြို့အဆင့် သတ်မှတ်ထားသည့်အတိုင်း ခွဲခြားဖော်ပြပါသည်၊၊

၁။ ကချင်ပြည်နယ်

ကချင်ပြည်နယ်တွင် ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် (KIA) တပ်ဖွဲ့များ သိမ်းပိုက်ထားသည့် မြို့များမှာ အင်ဂျန်းယန်မြို့နယ် (၂၀၊ ၁၁၊ ၂၀၂၃ )၊ ဆင်ဘိုမြို့ (၁၀၊ ၂၊ ၂၀၂၄)၊ မြို့လှမြို့နယ်ခွဲ (၂၂၊ ၂၊ ၂၀၂၄)၊ ဒေါ့ဖုန်းယန်မြို့ (၈၊ ၃၊ ၂၀၂၄)၊ လွယ်ဂျယ်မြို့ (၂၉၊ ၃၊ ၂၀၂၄)၊ ဆွမ်ပရာဘွမ်မြို့နယ် (၅၊ ၅၊ ၂၀၂၄)၊ ဆဒုံးမြို့ (၁၁၊ ၆၊ ၂၀၂၄)၊ မိုးမောက်မြို့နယ် (၁၉၊ ၈၊ ၂၀၂၄)၊ ချီဗွေခရိုင် (၂၉၊ ၉၊ ၂၀၂၄)၊ ဆော့လော်မြို့နယ် (၂၊ ၁၀၊ ၂၀၂၄)၊ ပန်ဝါမြို့ (၁၈၊ ၁၀၊ ၂၀၂၄)၊ ကံပိုင်တည် (ကံပိုက်တီ) မြို့နယ်ခွဲ (၂၀၊ ၁၁၊ ၂၀၂၄ )၊ မံစီမြို့နယ် (၈၊ ၁၊ ၂၀၂၅) တို့ဖြစ်ပြီး ပူးတွဲပါရက်စွဲများတွင် သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့ကာ စုစုပေါင်း ၁၃ မြို့ ရှိသည်ကို တွေ့နိုင်၏။ ခရိုင်အဆင့် တမြို့၊ မြို့နယ်အဆင့် ငါးမြို့၊ မြို့နယ်ခွဲအဆင့် နှစ်မြို့၊ သာမန်မြို့အဆင့် ငါးမြို့ ပါဝင်သည်။

လက်ရှိ ဗန်းမော်၊ ဖားကန့်တို့တွင် တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်နေပြီး စခန်းအချို့ကို စကမ တပ်များက သိမ်းပိုက်ရရှိထားသော်လည်း ထိုမြို့များသည် ယခင်ကတည်းက သိမ်းပိုက်ရရှိသည့် မြို့စာရင်းတွင် ပါဝင်ခြင်း မရှိသေးပေ။ လက်ရှိအချိန်အထိ ကချင်ပြည်နယ်ရှိ တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များက ပူးတွဲပါရက်စွဲများတွင် သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့ပြီး သိမ်းပိုက်ရရှိထားသည့် မြို့ ၁၃ မြို့အနက် တမြို့မှ ပြန်လည် လက်လွှတ်ရခြင်း မရှိသေးပေ။

၂။ ချင်းပြည်နယ်

ချင်းပြည်နယ်အတွင်း ချင်းတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များ သိမ်းပိုက်ထားသည့် မြို့များမှာ မကွီအိမ်နူးမြို့ (၂၄၊ ၇၊ ၂၀၂၁)၊ ရိခေါဒါရ်မြို့ (၁၃၊ ၁၁၊ ၂၀၂၃)၊ ရေဇွာမြို့ (၂၉၊ ၁၁၊ ၂၀၂၃)၊ ဝေဘူလမြို့ (၃၀၊ ၁၁၊ ၂၀၂၃)၊ ဆူရ်ခွါးမြို့ (၃၀၊ ၁၁၊ ၂၀၂၃)၊ နှာဟရိန်မြို့ (၃၀၊ ၁၁၊ ၂၀၂၃)၊ ကျင်ဒွေးမြို့ (၂၉၊ ၄၊ ၂၀၂၄)၊ ကျီးခါးမြို့နယ်ခွဲ (၁၉၊ ၅၊ ၂၀၂၄)၊ တွန်းဇံမြို့နယ် (၂၁၊ ၅၊ ၂၀၂၄)၊ မတူပီခရိုင်မြို့ (၂၉၊ ၆၊ ၂၀၂၄)၊ လိုင်လင်းပီမြို့ (၁၁၊ ၇၊ ၂၀၂၄)၊ မင်းတပ်ခရိုင် (၂၁၊ ၁၂၊ ၂၀၂၄)၊ ကန်ပက်လက်မြို့နယ် (၂၂၊ ၁၂၊ ၂၀၂၄)၊ ဖလမ်းခရိုင် (၉၊ ၄၊ ၂၀၂၅) တို့ဖြစ်ပြီး ပူးတွဲပါရက်စွဲများတွင် သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့ကာ စုစုပေါင်း ၁၄ မြို့ ရှိသည်ကို တွေ့ရ၏။ ခရိုင်မြို့ သုံးမြို့၊ မြို့နယ်အဆင့် နှစ်မြို့၊ မြို့နယ်ခွဲ တမြို့၊ သာမန်မြို့ ရှစ်မြို့ပါဝင်သည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ် မိုးမကျမှီက ချင်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းအား စကမ စစ်တပ်က တကြိမ်ထိုးစစ်ဆင်သော်လည်း ပြန်လန်ကျသွားပြီး ယခုချိန်အထိ ပြန်လည် ထိုးစစ်ဆင်နိုင်ခြင်းမရှိပါ။ မြို့တမြို့မှ ပြန်လည် လက်လွှတ်ရခြင်း မရှိသေးပါ။

၃။ ရခိုင်

ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် ပလက်ဝဒေသတွင် အာရက္ခတပ်တော် (AA) က သိမ်းပိုက်ထားသည့် မြို့များမှာ ပလက်ဝခရိုင် (၁၄၊ ၁၊ ၂၀၂၄ )၊ ဆမီးမြို့နယ်ခွဲ (၁၆၊ ၁၊ ၂၀၂၄)၊ ပေါက်တောမြို့နယ် (၂၄၊ ၁၊ ၂၀၂၄)၊ တောင်ပြိုလက်ဝဲမြို့ (၆၊ ၂၊ ၂၀၂၄)၊ မင်းပြားမြို့နယ် (၆၊ ၂၊ ၂၀၂၄)၊ ကျောက်တော်မြို့နယ် (၇၊ ၂၊ ၂၀၂၄)၊ မြောက်ဦးခရိုင် (၈၊ ၂၊ ၂၀၂၄)၊ ကမ်းထောင့်ကြီးမြို့ (၁၅၊ ၂၊ ၂၀၂၄)၊ မြေပုံမြို့နယ် (၁၅၊ ၂၊ ၂၀၂၄)၊ မအီမြို့နယ် (၁၆၊ ၂၊ ၂၀၂၄ )၊ ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ် (၄၊ ၃၊ ၂၀၂၄)၊ ရမ်းဗြဲမြို့နယ် (၁၁၊ ၃၊ ၂၀၂၄)၊ ရသေ့တောင်မြို့နယ် (၁၇၊ ၃၊ ၂၀၂၄ )၊ စနဲမြို့ (၉၊ ၅၊ ၂၀၂၄)၊ ဘူးသီးတောင်မြို့နယ် (၁၈၊ ၅၊ ၂၀၂၄)၊ ငပလီမြို့ (၁၁၊ ၇၊ ၂၀၂၄)၊ သံတွဲခရိုင် (၁၆၊ ၇၊ ၂၀၂၄)၊ ကျိန္တလီမြို့နယ်ခွဲ (၁၄၊ ၈၊ ၂၀၂၄)၊ တောင်ကုတ်ခရိုင် (၂၄၊ ၁၁၊ ၂၀၂၄)၊ တန်းလွှဲရွာမမြို့ (၂၄၊ ၁၁၊ ၂၀၂၄)၊ မောင်တောခရိုင် (၈၊ ၁၂၊ ၂၀၂၄)၊ ခမောက်ဆိပ်မြို့( ၈၊ ၁၂၊ ၂၀၂၄ )၊ မြင်းလွှတ်မြို့ (၈၊ ၁၂၊ ၂၀၂၄ )၊ အမ်းခရိုင် (၂၀၊ ၁၂၊ ၂၀၂၄)၊ တပ်တောင်မြို့ (၂၀၊ ၁၂၊ ၂၀၂၄)၊ ဂွမြို့နယ် (၂၉၊ ၁၂၊ ၂၀၂၄ ) တို့ဖြစ်ပြီး ပူးတွဲပါရက်စွဲများတွင် သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့ကာ စုစုပေါင်း ၂၆ မြို့ ရှိသည်ကို တွေ့ရ၏။ ၎င်းမြို့များတွင် ခရိုင်မြို့ ခြောက်မြို့၊ မြို့နယ်အဆင့် ၁၀ မြို့၊ မြို့နယ်ခွဲ နှစ်မြို့၊ သာမန်မြို့ ရှစ်မြို့ပါဝင်သည်။

ယခုအခါ စကမ စစ်တပ်သည် ကျောက်ဖြူ၊ အမ်းတောင်ကြား၊ တောင်ကုတ်တောင်ကြားနှင့် ဂွ-ငသိုင်းချောင်း လမ်းများအတိုင်း AA အား ထိုးစစ်ဆင်လျက်ရှိသော်လည်း မြို့တမြို့မှ ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်ခြင်း မရှိပါ။

၄။ ကရင်

ကရင်ပြည်နယ်တွင် ကရင်တော်လှန်ရေးအင်အားစုများက သိမ်းပိုက်ရရှိသည့်မြို့များမှာ ကျိုက်ဒုံမြို့နယ်ခွဲ (၁၄၊ ၃၊ ၂၀၂၄)၊ ဖာပွန်ခရိုင် (၂၈၊ ၃၊ ၂၀၂၄ )၊ လေးကေ့ကော်မြို့ (၁၇၊ ၁၀၊ ၂၀၂၄ ) နှင့် စုကလိမြို့နယ်ခွဲ (၂၀၂၄) တို့ဖြစ်ပြီး ပူးတွဲပါရက်စွဲများတွင် သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့ကာ စုစုပေါင်း လေးမြို့ရှိသည်ကို တွေ့ရ၏။ ခရိုင်အဆင့်တမြို့၊ မြို့နယ်ခွဲအဆင့် နှစ်မြို့၊ သာမန်မြို့အဆင့် တမြို့ပါဝင်သည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွင်း ကရင်ပြည်နယ်တွင် စစ်တပ်က ပြန်လည် ထိုးစစ်ဆင်နေသော်လည်း ယခုအထိ တမြို့မှ ပြန်လည် လက်လွှတ်ရခြင်း မရှိသေးပေ။

၅။ ကရင်နီ

ကရင်နီ (ကယား) တွင် တော်လှန်ရေးအင်အားစုများက သိမ်းပိုက်ထားသည်မြို့များမှာ မယ်စဲ့ခရိုင် (၂၄၊ ၆၊ ၂၀၂၃)၊ မိုးဗြဲမြို့ (၁၃၊ ၁၁၊ ၂၀၂၃)၊ နန်းမယ်ခုံမြို့ (၁၃၊ ၁၁၊ ၂၀၂၃)၊ ရွာသစ်မြို့ (၂၈၊ ၁၊ ၂၀၂၄)၊ မော်ချီးမြို့ (၂၈၊ ၁၊ ၂၀၂၄)၊ ရှားတောမြို့နယ် (၁၂၊ ၁၊ ၂၀၂၄) တို့ဖြစ်ပြီး ပူးတွဲပါရက်စွဲများတွင် သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့ကာ စုစုပေါင်း ခြောက်မြို့ ရှိသည်ကို တွေ့ရ၏။ ခရိုင်မြို့ တမြို့၊ မြို့နယ်အဆင့် တမြို့၊ သာမန်မြို့အဆင့် လေးမြို့ပါဝင်သည်။

၂၀၂၅ အတွင်း စကမ တပ်များ၏ ပြန်လည် ထိုးစစ်ဆင်မှုကြောင့် မိုးဗြဲ (၁၊ ၇၊ ၂၀၂၅ )၊ နန်းမယ်ခုံ (၂၀၂၅ ဇူလိုင်လကုန်ခန့်) တွင် စကမ တပ်များက ပြန်လည်ထိုးစစ်ဆင် သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ပြီး ယခုအခါ ကရင်နီတော်လှန်ရေးအင်အားစုများက လေးမြို့ ဆက်လက်ထိန်းချုပ်ထားနိုင်သည်။

၆။ ရှမ်း

ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် ညီနောင်မဟာမိတ် မြောက်ပိုင်းသုံးဖွဲ့နှင့် KIA တပ်ဖွဲ့များ၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် မြို့ပေါင်း ၂၆ မြို့ သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့၏။ ထို ၂၆ မြို့အနက် မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော် (MNDAA) သိမ်းပိုက်ရရှိသည့်မြို့များမှာ ချင်းရွှေဟော်မြို့ (၂၊ ၁၁၊ ၂၀၂၃)၊ ကြူကုတ် (ပန်ဆိုင်း) မြို့နယ်ခွဲ (၂၊ ၁၁၊ ၂၀၂၃ )၊ သိန္နီမြို့နယ် (၂၊ ၁၁၊ ၂၀၂၃)၊ မုန်းကိုးမြို့နယ်ခွဲ (၇၊ ၁၁၊ ၂၀၂၃)၊ ကွမ်းလုံမြို့နယ် (၁၂၊ ၁၁၊ ၂၀၂၃)၊ မော်ထိုက်မြို့နယ်ခွဲ (၁၅၊ ၁၁၊ ၂၀၂၃)၊ ကုန်းကြမ်းမြို့နယ် (၂၈၊ ၁၁၊ ၂၀၂၃)၊ တာမိုးညဲမြို့ (၂၀၊ ၂၃၊ ၂၀၂၄)၊ လောက်ကိုင်ခရိုင် (၄၊ ၁၊ ၂၀၂၄)၊ ဟိုပန်ခရိုင် (၁၀၊ ၁၊ ၂၀၂၄)၊ ပန်လုံမြို့နယ်ခွဲ (၁၀၊ ၁၊ ၂၀၂၄)၊ လားရှိုးခရိုင် (၂၅၊ ၇၊ ၂၀၂၄ ) စသည် ၁၂ မြို့ဖြစ်ပြီး ဟိုပန်နှင့်ပန်လုံ နှစ်မြို့အား ဝပြည် သွေးစည်းညီညွတ်ရေး တပ်မတော် (UWSA) အုပ်ချုပ်မှုအောက်သို့ လွှဲပြောင်းပေးထား၏။

KIA တပ်ဖွဲ့များက ရှမ်းမြောက်မှ မဘိမ်းမြို့နယ် (၂၁၊ ၁၊ ၂၀၂၄) တမြို့အား သိမ်းပိုက်ထား၏။ တအာင်းအမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် (TNLA) တပ်ဖွဲ့မှ နမ့်ဆန်မြို့နယ် (၁၅၊ ၁၂၊ ၂၀၂၃ )၊ နမ့်ခမ်းမြို့နယ် (၁၈၊ ၁၂၊ ၂၀၂၃)၊ မန်တုံမြို့နယ် (၂၂၊ ၁၂၊ ၂၀၂၃) ၊ နမ္မတူမြို့နယ် (၂၈၊ ၁၂၊ ၂၀၂၃)၊ ကွတ်ခိုင်ခရိုင်(၇၊ ၁၊ ၂၀၂၄ )၊ မိုင်းငေါ့မြို့နယ်ခွဲ (၃၁၊ ၁၂၊ ၂၀၂၃)၊ မိုင်းလုံမြို့နယ်ခွဲ (၂၀၂၄)၊ နောင်ချိုမြို့နယ် (၂၆၊ ၆၊ ၂၀၂၄)၊ မိုးမိတ်ခရိုင် (၁၆၊ ၇၊ ၂၀၂၄)၊ ကျောက်မဲခရိုင် (၆၊ ၈၊ ၂၀၂၄)၊ သီပေါမြို့နယ် (၁၂၊ ၈၊ ၂၀၂၄)၊ မိုးကုတ်မြို့နယ် (၂၄၊ ၇၊ ၂၀၂၄) စသည့် မြို့ ၁၂ မြို့အား သိမ်းပိုက်ထားပြီး ရှမ်းမြောက်မှ ၁၁ မြို့၊ မန္တလေးတိုင်းမှ တမြို့ဖြစ်သည်။ ကွတ်ခိုင်အား TNLA နှင့် MNDAA တို့ တခြမ်းစီ အုပ်ချုပ်နေပုံရသည်။

စုစုပေါင်း ၂၅ မြို့အနက် ခရိုင်မြို့ ငါးခု၊ မြို့နယ်အဆင့် ၁၂ မြို့၊ မြို့နယ်ခွဲအဆင့် ခြောက်မြို့၊ သာမန်မြို့ နှစ်မြို့များ ပါဝင်သည်။

လက်ရှိကာလတွင် MNDAA အုပ်ချုပ်အောက်ရှိ လားရှိုး (၂၂၊ ၄၊ ၂၀၂၅) အား တရုတ်၏ အကြပ်ကိုင် စွက်ဖက်မှုကြောင့် စကမတပ်အား ပြန်လွှဲပြောင်းပေးထားရပြီး TNLA ထိမ်းချုပ်မှုအောက်ရှိ နောင်ချို (၁၆၊ ၇၊ ၂၀၂၅)၊ ကျောက်မဲ (၁၊ ၁၀၊ ၂၀၂၅ ) မြို့နှစ်မြို့အား စစ်ရေးအရ ပြန်လည် လည်လက်လွှတ်ခဲ့ရ၏။ သို့ဖြစ်ရာ ရှမ်းမြောက်မှ မြို့သုံးမြို့ ပြန်လည် လက်လွှတ်ခဲ့ရသည်။

၇။ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ မန္တလေးတိုင်း

စစ်ကိုင်းတိုင်းနှင့် မန္တလေးတိုင်းအတွင်း PDF များ သိမ်းပိုက်ထားသည့် မြို့များမှာ ကောလင်းခရိုင် (၆၊ ၁၁၊ ၂၀၂၃)၊ ခါမ်းပါတ်မြို့နယ်ခွဲ (၇၊ ၁၁၊ ၂၀၂၃ )၊ ရွှေပြည်အေးမြို့ (၂၂၊ ၁၁၊ ၂၀၂၃)၊ မော်လူးမြို့ (၁၃၊ ၁၂၊ ၂၀၂၃) ၊ မြို့သစ်မြို့နယ်ခွဲ (၁၁၊ ၅၊ ၂၀၂၄)၊ ပင်လည်ဘူးမြို့နယ် (၈၊ ၁၀၊ ၂၀၂၄)၊ အင်းတော်မြို့နယ် (၇၊ ၄၊ ၂၀၂၅)၊ ဗန်းမောက်မြို့နယ် (၂၀၊ ၉၊ ၂၀၂၅)၊ စဉ့်ကူးမြို့နယ် (၁၇၊ ၇၊ ၂၀၂၄)၊ တကောင်းမြို့ (၁၂၊ ၈၊ ၂၀၂၄ )၊ သပိတ်ကျင်းခရိုင် (၂၅၊ ၈၊ ၂၀၂၄) ဟု မြို့ပေါင်း ၁၁ မြို့ရှိပြီး မိုးကုတ်ကို တိုက်ရာတွင်လည်း PDF တပ်များ ပါဝင်ခဲ့၏။ ၎င်းတို့အနက် ခရိုင်မြို့ နှစ်မြို့၊ မြို့နယ်အဆင့် လေးမြို့၊ မြို့နယ်ခွဲအဆင့် နှစ်မြို့၊ မြို့အဆင့် သုံးမြို့တို့ ပါဝင်သည်။

စစ်တပ်၏ ပြန်လည် ထိုးစစ်ဆင်မှုကြောင့် ကောလင်း (၃၊ ၂၊ ၂၀၂၄ ) နှင့် သပိတ်ကျင်း (၂၃၊ ၇၊ ၂၀၂၅ ) မြို့နှစ်မြို့အား ပြန်လည် လက်လွှတ်ခဲ့ရသည်။

သို့ဖြစ်ရာ တပြည်လုံးအတိုင်းအတာအရ ခရိုင်အဆင့် ၁၉ မြို့၊ မြို့နယ်အဆင့် ၃၄ မြို့၊ မြို့နယ်ခွဲအဆင့် ၁၅ မြို့၊ သာမန်မြို့အဆင့် ၃၁ မြို့ ပါဝင်ရာ စုစုပေါင်း ၉၉ မြို့ သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ပြီး ထိုမြို့များအနက် ချင်းပြည်နယ်မှ ဝေဘူလ၊ ဆူရ်ခွားမြို့၊ နှာဟရိန်မြို့ သုံးမြို့သာ စစ်တပ်က စွန့်ခွာသွားပြီး ကျန်မြို့များအား ပြင်းပြင်းထန်ထန် တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ခဲ့ရ၏။

ထို ၉၉ မြို့အနက် ခရိုင်မြို့ လေးမြို့၊ မြို့နယ်အဆင့် တမြို့၊ သာမန်မြို့အဆင့် နှစ်မြို့ စုစုပေါင်း ခုနစ်မြို့ ပြန်လည် စွန့်လွှတ်ခဲ့ရသဖြင့် တပြည်လုံးအတိုင်းအတာအရ ၉၂ မြို့ ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ဆဲဖြစ်၏။ ရှမ်းမြောက်၊ မန္တလေးတိုင်း၊ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ကရင်နီတို့တွင် မြို့အချို့ လက်လွှတ်ရသော်လည်း ကချင်၊ ချင်း၊ ကရင်၊ ရခိုင်တို့တွင် ယခုအထိ တမြို့မှ လက်မလွှတ်ရသေးပေ။

ထို့ပြင် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလနှင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များက မုန်းမြို့၊ မြဝတီမြို့၊ ဆီဆိုင်မြို့၊ ကနီမြို့တို့အား ရက်အနည်းငယ် သိမ်းပိုက်ပြီး ပြန်လည် ဆုတ်ခွာခဲ့သည်ကို တွေ့ရ၏။ လွိုင်ကော်မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲကမူ မအောင်မြင်ဘဲ ပြန်ဆုတ်ခဲ့ရ၏။

သို့သော် လက်ရှိအချိန်တွင် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များက ဗန်းမော်၊ ဖားဆောင်း၊ ဝေါလေမြိုင်တို့တွင် မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲများ တိုက်ခိုက်နေပြီး စကမတပ်ကလည်း လေးကေ့ကော်အား တိုက်ခိုက်လျက်ရှိသကဲ့သို့ ရှမ်းမြောက်တွင် နောက်တမြို့အား ဆက်လက်တိုက်ခိုက်ရန် ပြင်ဆင်နေသည်။

လက်တွေ့မြေပြင်မှ ပကတိအချက်အလက်

သို့ဖြစ်ရာ တရုတ်၏ ဘက်စုံအကူအညီကြောင့် စစ်ရေးအတန်ငယ် ခေါင်းထောင်လာသည့် စကမသည် လက်တွေ့တွင် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ သိမ်းပိုက်ထားသည့် ၉၉ မြို့အနက် တရုတ်ပြန်ယူပေးသည့် လားရှိုးအပါမှ ခုနစ်မြို့သာ ပြန်လည်ယူနိုင်သေးသည်။

ထို့ပြင် စကမ ခေါင်းထောင်လာသည်ဆိုသည့် ၂၀၂၅ အတွင်းတွင် ဖလမ်း၊ အင်းတော်၊ ဗန်းမောက် မြို့သုံးမြို့ကို တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များက ထပ်မံ သိမ်းပိုက်နိုင်သည့်အပြင် ဗန်းမော်၊ ဖားဆောင်း၊ ဝေါလေမြိုင် သုံးမြို့ကို တိုက်နေဆဲဖြစ်၏။ စကမ တပ်များက နောက်ထပ် မြို့သိမ်းထိုးစစ်ဆင်နိုင်သေးသကဲ့သို့ တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များကလည်း စကမတပ် အင်အားချိနဲ့သည့်ဒေသများတွင် မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲများ ဆင်နွှဲနိုင်သေးသည်။

ဤသည်မှာ လက်တွေ့မြေပြင်မှ ပကတိအချက်အလက်ဖြစ်၏။ စကမစစ်တပ်က ထိုးစစ်ဆင်နေသော်လည်း ထိုးစစ်အကန့်အသတ်ရှိသည်ကို ဖော်ပြ၏။ စကမတပ်က ထိုးစစ်ဆင်နေသော်လည်း ရှမ်းမြောက်မှ သုံးမြို့၊ ကရင်နီမှ နှစ်မြို့၊ စစ်ကိုင်းနှင့် မန္တလေးမှ တမြို့စီနှင့် စုစုပေါင်း ခုနစ်မြို့ (တရုတ် ခြိမ်းခြောက်အကြပ်ကိုင်မှုနှင့် ပြန်ရသော လားရှိုးအပါ) သာ ပြန်လည်ရရှိသေး၏။ ကချင်၊ ချင်း၊ ရခိုင်၊ ကရင်တို့တွင် သိမ်းထားသည့် မြို့တမြို့မှ လက်မလွှတ်ရသေးသည်ကို မြင်နိုင်၏။ သို့ဖြစ်ရာ စကမ၏ ပြန်လည်ထိုးစစ်နှင့်ပတ်သက်၍ မြေပြင်အချက်အလက်များအရ သုံးသပ်ရသည်မှာ

၁။ စကမတပ် ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်သည်မှာ လားရှိုးပါမှ ခုနစ်မြို့သာရှိသေးပြီး တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များ သိမ်းပိုက်ထားသည့် မြို့ပေါင်း ၉၉ မြို့၏ ၇ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိပါသည်။

၂။ စကမတပ်သည် စစ်သားသစ်များဖြင့် အင်အားဖြည့်နိုင်နေသော်လည်း တပြည်လုံးအနှံ့ ထိုးစစ်ဆင်နိုင်ခြင်း မရှိပါ။ အင်အားအကန့်အသတ်ရှိ၏။ လက်ရှိတွင် လေးကေ့ကော်မြို့အား သိမ်းပိုက်ရန် ထိုးစစ်ဆင်နေပြီး ရှမ်းမြောက်တွင် နောက်တမြို့အား ထိုးစစ်ဆင်ရန် ပြင်ဆင်ဆဲဖြစ်၏။

ကရင်တွင် ဖာပွန်အား ထိုးစစ်ဆင်ရန် ပြင်ဆင်နေ၏။ မန္တလေးတိုင်းတွင် သိမ်းပိုက်ထားသည့်မြို့များအား ထိုးစစ်ဆင်ရန်ထက် မန္တလေးပတ်လည်အား ရှင်းလင်းရန် အာရုံစိုက်နေသည်ကို မြင်နိုင်၏။ သို့ဖြစ်ရာ မြို့အများစုကို ထိုးစစ်ဆင်ရန် အလှမ်းဝေးနေဆဲဖြစ်သည်။ ဆုံးရှုံးထားသည့် မြို့များကို အချိန်တိုတွင် ထိုးစစ်ဆင်ရန်၊ ပြန်လည် သိမ်းပိုက်ရန် မဖြစ်နိုင်ပေ။

၃။ စကမ က ပြန်လည် ထိုးစစ်ဆင်နေသည်ဆိုသည့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွင်း တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များက ဖလမ်း၊ အင်းတော်၊ ဗန်းမောက် မြို့သုံးမြို့ ထပ်မံသိမ်းပိုက်ထား၏။

၄။ ဤသို့သော မြေပြင်အခြေအနေတွင် စကမတပ်က တမြို့ပြီးတမြို့ သိမ်းပြန်သိမ်းနေပြီဟုလည်းကောင်း၊ ရှမ်းပြည်နယ်တွင် တော်လှန်‌ရေးတပ်ဖွဲ့များက သိမ်းထားသည့် မြို့ ၂၅ မြို့ အနက် သုံးမြို့ ပြန်လက်လွှတ်ရသည်နှင့် ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး အရှုံးနှင့်ရင်ဆိုင်ရပြီဟုလည်းကောင်း၊ သိမ်းပိုက်ထားသည့် မြို့ ၁၂ မြို့အနက် နှစ်မြို့ ပြန်လက်လွှတ်ရသည်နှင့် TNLA စစ်ရှုံးပြီဟုလည်းကောင်း သုံးသပ်ကြသည့် စစ်ရေးသုံးသပ်ချက်များသည် လက်တွေ့မကျဘဲ တခုလုံးလက္ခဏာ မဆောင်ပေ။ စကမတပ်၏ ဆိုက်ဝါးမိနေသည်ဟု ဆိုရမည်။

၅။ အင်အားအလုံးအရင်း၊ ပစ်ကူအလုံးအရင်းနှင့် ထိုးစစ်ဆင်တိုင်းလည်း ရခိုင်၊ ချင်း၊ ကချင်၊ ကရင်တို့တွင် တမြို့မှ အလွယ်တကူ သိမ်းပိုက်နိုင်ခြင်း မရှိသေးပါ။ တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များဘက်မှ မြေအနေအထားရွေးချယ်မှု၊ စစ်နည်းဗျူဟာအသုံးချမှု၊ ခံစစ်သေနှင့် လှုပ်ရှားခံစစ်ပေါင်းစပ်မှု မှန်ကန်ရန်သာ လိုအပ်သည်။ တပ်တည်ဆောက်ရေး ကျစ်လစ်ခိုင်မာရန်သာ လိုအပ်သည်။

၆။ မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲ စတင်ခဲ့သည့် မကွီအိမ်နူးမြို့ (၂၄၊ ၇၊ ၂၀၂၁) နှင့် မယ်စဲ့ခရိုင် (၂၄၊ ၆၊ ၂၀၂၃) တို့ကို ကြည့်ပါက မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲ စတင်သည်မှာ ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး မစတင်မီကတည်းက ဖြစ်ပြီး ၁၀၂၇ ရပ်တန့်သွားသည့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်ထဲတွင်လည်း မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲများ တိုက်နိုင်ဆဲဖြစ်၏။

၇။ တပြည်လုံးအတိုင်းအတာအရ စကမတွင် အားနည်းသည့်နေရာများရှိရာ ထိုနေရာများတွင် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များက မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲများ၊ ချေမှုန်းရေးတိုက်ပွဲများ တိုက်ခိုက်နိုင်သည်။

စစ်ရေးသုံးသပ်ချက်များ သုံးသပ်ရာတွင် ပကတိအခြေအနေနှင့် ကိုက်ညီရန် လိုအပ်သည်။ ရန်သူကို လျှော့တွက်ရန် မဖြစ်သကဲ့သို့ ပိုတွက်ရန်လည်း မလိုအပ်ပါ။

ဤကာလတွင် မြို့အချို့ လက်လွှတ်ရသကဲ့သို့ အချို့ဒေသများ ပြောက်ကျားဒေသ ဖြစ်သွားနိုင်ပါသည်။ တချိန်တည်းတွင် အချို့ဒေသများကို ကောင်းစွာကာကွယ်နိုင်ပြီး အချို့ဒေသများတွင် ချေမှုန်း‌ရေးတိုက်ပွဲနှင့် မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲများကို တော်လှန်ရေးအင်အားစုများက ပြန်လည် တိုက်နိုင်မည်ဖြစ်၏။

စကမ ၏ ထိုးစစ်ကို “ငစကောတပ်” လာပြီဆိုသကဲ့သို့ သုံးသပ်ပြောဆိုခြင်းမျိုးသည် မြေပြင်ပကတိအခြေအနေများ၊ တခုလုံးအခြေအနေများနှင့် ကင်းကွာနေပေလိမ့်မည်။

✍ အေးချမ်းဆု