စစ်ဘက်၊ အရပ်ဘက် အမြင်ကွဲပြားနေသည့် Starlink အင်တာနက် အသုံးပြုခွင့်

တော်လှန်ရေးအင်အားစုအတွက် မြန်နှုန်းမြင့်ပြီး တောထဲတောင်ထဲတွင် တပ်ဆင်အသုံးပြုနိုင်သော Starlink အင်တာနက်သည် ဆက်သွယ်ရေး၊ ထောက်ပို့လုပ်ငန်းတို့အတွက် လွန်စွာအရေးပါသည်။

သို့ရာတွင် ၂၀၂၄ မှစ၍ လုံခြုံရေးစိုးရိမ်ချက်ဖြင့် Starlink အင်တာနက်အသုံးပြုခြင်းကို အမျိုးသား ညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ၏ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်(PDF)နှင့် အခြားသော တော်လှန်ရေးတပ်များက ကန့်သတ်လာခဲ့သည်။

PDF တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ထားသည့် မန္တလေးတိုင်း စဉ့်ကူးမြို့နယ်ရှိ ကျေးရွာတစ်ခုတွင် အောက်တိုဘာလ ၁၁ ရက်နေ့က Starlink စက် ဖြုတ်သိမ်းရန် ရောက်လာသည့် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် စက်တပ်ဆင်အသုံးပြုနေသည့် ဒေသခံတို့ကြား အချေအတင်စကားများကာ ရုန်းရင်းဆန်ခတ်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

ထိုဖြစ်စဉ်တွင် စည်းကမ်းချိုးဖောက်ပြီး အဆိုပါစက်တပ်ဆင်အသုံးပြုသူကို အရေးယူမည့်အပြင် အပြုအမူနှင့် ကျင့်ဝတ်ပိုင်းချိုးဖောက်သည့် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များကို အရေးယူသွားမည်ဟု PDF နှင့် အရပ်ဘက်တာဝန်ရှိသူများဖြင့် ပူးတွဲဖွဲ့စည်းထားသော စဉ့်ကူးမြို့နယ်အရေးပေါ် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

Starlink အင်တာနက်သည် တော်လှန်ရေးတပ်များအတွက် ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးနှင့် သတင်းအချက်အလက် ဖလှယ်ရေးအတွက် အရေးပါသလို ဒေသခံပြည်သူများ၏ ဆက်သွယ်ရေးအတွက် အသက်သွေးကြောဖြစ်ရာ အများပြည်သူအသုံးပြုရန် ကန့်သတ်ခြင်းအပေါ် စစ်ဘက်၊ အရပ်ဘက် သဘောထား နှစ်ခု ဆန့်ကျင်လွန်ဆွဲနေသည်။

သတင်းပေါက်ကြားမှုနှင့် လေကြောင်းအန္တရာယ် စိုးရိမ်ချက်

၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ပြည်သူတို့၏ ဆန္ဒပြမှုများ အားကောင်းချိန်မှစပြီး လက်နက်ကိုင် ခုခံတော်လှန်မှုပြင်းထန်လာသော ယနေ့ကာလအထိ စစ်တပ်က ဆက်သွယ်ရေးကို အကြီးအကျယ် ဖြတ်တောက်၊ ကန့်သတ်၊ ပိတ်ဆို့ထားသည်။

ထို့ကြောင့် အမေရိကန်နိုင်ငံသား ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်းသူဌေး အီလွန်မက်စ် တည်ထောင်သည့် အာကာသလေ့လာရေး SpaceX ကုမ္ပဏီ၏ Starlink အင်တာနက်ဆက်သွယ်ရေး စက်ပစ္စည်းများကို ပြည်ပမှ မှာယူ၍ တော်လှန်ရေးနယ်မြေများတွင် အသုံးပြုလာသည်။

ဆက်သွယ်ရေး ဖြတ်တောက်ခံထားရသည့်ဒေသတွင် လှုပ်ရှားသည့် အာဏာသိမ်းတပ်၏ တပ်ရင်းတချို့လည်း ရွှေ့ပြောင်းသယ်ဆောင် တပ်ဆင်အသုံးပြုရန် လွန်စွာလွယ်ကူသည့် Starlink ကို အားကိုးကြရသည်။

အင်တာနက်အသုံးပြုမှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များ၏ စိုးရိမ်ချက် နှစ်ချက် ရှိနေသည်။ စစ်တပ်က အင်တာနက်သုံးသူ များပြားသည့်နေရာကို စုံစမ်းထောက်လှမ်းသိရှိသွားပါက ထိုနေရာတွင် လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးသမားများ ရှိမည်ဟု ယူဆပြီး ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်နိုင်သည်၊ ဒုတိယစိုးရိမ်ချက်မှာ စစ်ကော်မရှင်အလိုတော်ရိတို့က အင်တာနက်သုံးပြီး သတင်းပေးနိုင်သည်ဟူသော အချက်ဖြစ်သည်။

မန္တလေးတိုင်းအတွင်း PDF က တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည့်၊ မန္တလေးနှင့် ရှမ်းမြောက်၏ ဆုံချက်ကဲ့သို့ဖြစ်နေပြီး လူအဝင်အထွက်များသည့် စဉ့်ကူးမြို့နယ်တွင် အင်တာနက် လွတ်လွတ်လပ်လပ် အသုံးပြုခွင့် ပေးခြင်းကြောင့် သတင်းပေါက်ကြားပြီး စစ်တပ်က ပစ်မှတ်တိကျစွာဖြင့် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုပြုလာသည်ဟု စဉ့်ကူးမြို့နယ် အရေးပေါ်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ အတွင်းရေးမှူး ရဲဘော် ပါဘလိုက ပြောသည်။

၎င်းတို့ဒေသတွင် အသုံးပြုခွင့်ကန့်သတ်လိုက်ပြီးနောက် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု နည်းပါးသွားသည်ဟုလည်း ရဲဘော်ပါဘလိုက ဆိုသည်။

“Starlink တွေကို ကန့်သတ်လိုက်ပြီးတဲ့နောက်မှာတော့ လေကြောင်းကနေ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်တယ် ဆိုရင်တောင်မှ ယခင်က သိထားပြီးသားနေရာအဟောင်းတွေကိုပဲ တိုက်ခိုက်တာမျိုး၊ တိကျတဲ့ ပစ်မှတ်တွေမဟုတ်ဘဲ လွဲချော်တဲ့ ပစ်မှတ်တွေကို တိုက်ခိုက်တာမျိုးပဲ လက်တွေ့မြေပြင်မှာ ကြုံတွေ့ရပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ဒေသလုံခြုံရေးအခြေအနေနှင့် ကိုက်ညီမည့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများကို အသေအချာ တိုင်ပင်ဆွေးနွေး၍ ကန့်သတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်ဟုလည်း သူက ဆိုသည်။

အခကြေးငွေရယူ၍ အင်တာနက်ဝန်ဆောင်မှုပေးနေသော ဆိုင်များကိုသာ ကန့်သတ်ထားသည်၊ မိသားစုသုံးဆိုလျှင် ခွင့်ပြုသည်ဟု ရဲဘော်ပါဘလိုက ပြောသည်။

ဒေသခံများ၏ လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့်၊ သတင်းသိပိုင်ခွင့် ကန့်သတ်ခြင်းမရှိသလို အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ကို ဆန္ဒထုတ်ဖော်လိုသည့် ကိစ္စများကိုပင် လုံခြုံရေးယူပေးလေ့ရှိသည်ဟုလည်း သူက ဆက်ပြောသည်။

“Starlink စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းဆိုတာလည်း စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ရှုထောင့်အရ စဉ်းစားပြီးတော့ ချမှတ်ထားတဲ့ စည်းကမ်းပါပဲ”

လူအဝင်အထွက်များသည့် စဉ့်ကူးမြို့နယ်တွင် လွတ်လပ်စွာအသုံးပြုခွင့် ပေးထားမည်ဆိုပါက စစ်တပ် သတင်းပေးနှင့် ဒလန်များက ခရီးတစ်လျှောက် မြင်တွေ့သမျှကို သတင်းပေးနိုင်သည်၊ ထိုသူတို့ကို လိုက်လံစုံစမ်းရန်လည်း ခက်ခဲသည်ဟုလည်း ရဲဘော် ပါဘလိုက ဆိုသည်။

စဉ့်ကူးမြို့နယ်၊ ရွှေပြည်ကျေးရွာ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတစ်ခု ပေါ်ပေါက်စေရန် အင်တာနက်အသုံးပြု၍ သတင်းပေးခဲ့သည်ဟု ယူဆရသူ အမျိုးသမီးတစ်ဦးကို ဖမ်းဆီးရမိထားကြောင်း သိရသည်။

ထိုအခြေအနေများကြောင့် တော်လှန်ရေးတပ်များက အင်တာနက်နှင့် ဆက်သွယ်ရေးကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ကိုင်တွယ်လာသည်။

၂၀၂၄ အတွင်း NUG အစိုးရ၊ ကိုးကန့်တပ်(MNDAA)၊ တအောင်းတပ်(TNLA)နှင့် အာရက္ခတပ်တော်(AA) တို့ကလည်း ၎င်းတို့ စိုးမိုးထိန်းချုပ်နယ်မြေများ၌ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ စိုးရိမ်မှုများကြောင့် အင်တာနက်နှင့် ဖုန်းဆက်သွယ်ရေးကို ထိန်းချုပ်ထားကြောင်း Myanmar Internet Project ၏ အစီရင်ခံစာတစ်စောင်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

NUG စိုးမိုးနယ်မြေတွင် Starlink အင်တာနက်ဆိုင်ဖွင့်ပါက မှတ်ပုံတင်‌ကြေး ငါးသိန်း၊ လစဉ်ဝင်ငွေ၏ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း (သို့မဟုတ်) ကျပ် ခြောက်သိန်းပေးဆောင်ရန် သတ်မှတ်ထားသည်။ သို့သော် စိစစ်အတည်ပြုပြီးမှ သာ ခွင့်ပြုရန် NUG ဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ၂၀၂၄ ခုနှစ် မေလတွင် ထုတ်ပြန်ထားသည်။

သို့သော် အာဏာသိမ်းစစ်တပ်သည် Starlink အင်တာနက် စက်ပစ္စည်းများ၊ ဆာဗာများကို ထိုးဖောက်ထောက်လှမ်းကာ တော်လှန်ရေးအင်အားစုကို ခြေရာခံနိုင်သော နည်းပညာ မရှိနိုင်ကြောင်း အာဏာဖီဆန်ရေး လှုပ်ရှားမှုတွင် ပူးပေါင်းခဲ့သည့် CDM ဗိုလ်မှူး စွယ်တော်က ခန့်မှန်းသည်။

“သတင်းပေါက်တယ် ဆိုတဲ့နေရာမှာ စစ်တပ်ထောက်ခံလို့ သတင်းသွား ပေး သူတွေကြောင့် သတင်းပေါက်တာထက် ဆိုရှယ်မီဒီယာမှာ အမှုမဲ့အမှတ်မဲ့ ဓာတ်ပုံတင်တာ၊ သတင်းအချက်အလက် မျှဝေတာတွေကနေ စစ်တပ်ကနေရာတွေကို ရိပ်စားသိရှိသွားတာမျိုးနဲ့ သတင်းပေါက်နိုင်ပါတယ်” ဟု သူက ပြောသည်။

“ပြည်သူတွေကိုယ်ပိုင်အသုံးပြုနေရတဲ့ Starlink တွေကနေ ဆိုရှယ်မီဒီယာသုံးရာကနေ သတင်းပေါက်ကြားတာမျိုးကြောင့် ဗုံးကြဲတာမျိုးဖြစ်နိုင်ပါတယ်”

ထို့ကြောင့် Starlink စက်ပိုင်ရှင်များကို မှတ်ပုံတင်စေ၍ ယုံကြည်စိတ်ချရသူကိုသာ စိစစ်ခွင့်ပြုသင့်ကြောင်း၊ အခကြေးငွေဖြင့် အင်တာနက်အသုံးပြုသူတို့အတွက် ဆောင်ရန်ရှောင်ရန်အချက်များ ချမှတ်သင့်ကြောင်းလည်း ၎င်းက ဆိုသည်။

စစ်ကိုင်းတိုင်း ရွှေဘိုမြို့နယ် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးကလည်း လူမှုကွန်ရက်တွင် မျှဝေသည့် အကြောင်းအရာနှင့် ဓာတ်ပုံများကြောင့် ထောက်လှမ်းနိုင်ပြီး ထိုအင်တာနက်ကွန်ရက်ရှိပါက ဒလန်သတင်းပေးများက လွယ်လွယ်ကူကူ သတင်းပေးနိုင်သည်ဟု သူက ယူဆသည်။

Starlink အသုံးပြုသည်ကို အပြစ်ပုံမချသင့်ဟူသော အရပ်ဘက်အမြင်

ရုပ်သံစလောင်းများကဲ့သို့ပင် Starlink ဆက်သွယ်ရေးဗန်းကို အိမ်ခေါင်မိုး၊ တိုင်ထိပ်တို့တွင် တပ်ဆင်ထားသဖြင့် လေယာဉ် သို့မဟုတ် ထောက်လှမ်းရေးဒရုန်းတို့ကတစ်ဆင့် ရှာဖွေတွေ့ရှိနိုင်သည်၊ ထိုစက်ပစ္စည်းများက ထုတ်လွှတ်သော အပူလှိုင်းကြောင့် အင်တာနက်အသုံးပြုသည်ကို ထောက်လှမ်းသိနိုင်သဖြင့် တချို့က ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့် ပုံဖျက်အသုံးပြုကြကြောင်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် ထိုအင်တာနက်သုံးသူတို့ရှိသည့် နေရာများကို တိုက်ခိုက်နိုင်သည်ဟု တစ်ထစ်ချ မှတ်ယူရန်ခက်သည်ဟု စစ်ကိုင်းတိုင်းအတွင်း စစ်ဘေးရှောင်အရေးကူညီပေးနေသူ အမျိုးသားတစ်ဦးက ပြောသည်။

တော်လှန်ရေးတပ်များက စိုးရိမ်တကြီး ကန့်သတ်နေခြင်းမှာ ဒလန်သတင်းပေးများကို တားဆီးလိုခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟုလည်း သူက ဆိုသည်။

သို့သော်လည်း တော်လှန်ရေးတပ်ရင်းတိုင်းလိုလို Starlink အင်တာနက်အသုံးပြုနေပြီး ပြည်သူလူထုကို ကန့်သတ်ခြင်းမှာမူ လွဲမှားသည်ဟု သူက ယူဆသည်။

“ဒါတွေက မရှိလို့မဖြစ်ဘူးဗျ။ တပ်ရင်းတွေမှာသုံးပြီးတော့ ပြည်သူတွေတော့ မသုံးရဘူး ဆိုတဲ့ဟာကတော့ အဓိပ္ပာယ်တော့မရှိဘူး။ တပ်ရင်းတွေဆိုရင်လည်း ထောက်ပို့အကူငွေရဖို့ ဆက်သွယ်ရတယ်။ သတင်းတွေဘာတွေ ဖလှယ်ဖို့က ဆက်သွယ်ရေးအတွက် လိုအပ်တာပေါ့နော်” ဟု သူက ပြောသည်။

သတင်းပေးဒလန်တို့က နည်းမျိုးစုံဖြင့် သတင်းပေးနိုင်သလို မြေပြင်ရှိ တော်လှန်ရေးတပ်များနှင့် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအဆင်မပြေသူကလည်း စစ်ကော်မရှင်ကို သတင်းပေးနိုင်သည်ဟုလည်း ၎င်းက ဆိုသည်။

“အဓိကကတော့ ပကဖတွေရော PDF တပ်ရင်းတွေရော လူထုနဲ့ သဟဇာတဖြစ်ဖို့တော့ လိုတယ်ဗျ။ အဲဒီလိုမှ မဟုတ်ရင် ခံရတဲ့ ပြည်သူလူထုကလည်း စစ်ကောင်စီကို သတင်းပေးချင်လို့တော့ မဟုတ်ဘူး။ ငါ့တုန်းက ဒီလိုလုပ်ထားတယ်။ မင်းတို့ကို ပြန်လုပ်မယ်ဆိုပြီးတော့ အဲဒီလိုမျိုးတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မကွေးတိုင်းဒေသခံ ကိုအောင်ပြည့်စုံကလည်း လုံခြုံရေးကျိုးပေါက်မှု၊ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုသည် အင်တာနက်တစ်ခုတည်းနှင့်သာ တိုက်ရိုက် မသက်ဆိုင်ကြောင်း ပြောသည်။

မြေပြင်တွင် စစ်ကော်မရှင်၏ ထောက်လှမ်းရေးကွန်ရက်များရှိနေနိုင်သလို စစ်ထောက်လှမ်းရေးတို့ မွေးထားသည့် သတင်းပေးဒလန်များလည်း ရှိနိုင်ကြောင်း သူက ယူဆသည်။

“သတင်းပေးတယ်ဆိုတာက Starlink မှ မဟုတ်ဘဲ တခြားနည်းမျိုးစုံနဲ့ သတင်းပေးလို့ရတဲ့ပုံစံမျိုးတွေ ရှိတယ်။ အဓိက Starlink က ဆက်သွယ်ရေးကဏ္ဍဖြစ်ပြီးတော့ ထောက်လှမ်းရေးနဲ့ သတင်းအချက်လက် လုံခြုံရေးအပိုင်းက တစ်ပိုင်းပေါ့။ အဲဒီနှစ်ပိုင်းကို မရောထွေးဘဲနဲ့ ခွဲခြားကြည့်ဖို့တော့လိုမယ်” ဟု သူကပြောသည်။

အင်တာနက် ကန့်သတ်ရုံဖြင့် သတင်းအချက်လက်ပေါက်ကြားမှုကို မကာကွယ်နိုင်ဘဲ စစ်ကော်မရှင်၏ သတင်းပေးကွန်ရက်ကို တန်ပြန်ထောက်လှမ်းရေးအစီအစဉ်များ ဆောင်ရွက်နိုင်မှသာ ကာကွယ်နိုင်မည်ဟု ကိုအောင်ပြည့်စုံက ယုံကြည်သည်။

NUG စိုးမိုးနယ်မြေများတွင် ပြေလျော့သည့် မူဝါဒကို ကျင့်သုံးနေပြီး Starlink အင်တာနက်ကို မြေပြင်အခြေအနေပေါ် မူတည်၍ ခွင့်ပြုပေးနေသည်ဟု NUG ဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီး ဦးထင်လင်းအောင်က အောက်တိုဘာလ ၁၄ ရက်နေ့ တွင် Radio NUG ကို ပြောဆိုထားသည်။

လူထု၏ အင်တာနက်သုံးစွဲခွင့်၊ သတင်းအချက်လက်ရယူခွင့်နှင့် ပတ်သက်၍ စည်းရုံးရေးမူနှင့်သာ ရှေ့ဆက်ရမည်ဖြစ်ပြီး ဖမ်းဆီးခြင်း၊ ပစ္စည်းများသိမ်းဆည်းခြင်းကို အတတ်နိုင်ဆုံးရှောင်ကြဉ်မည်ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

လုံခြုံရေးစိုးရိမ်ချက်ဖြင့် အင်တာနက်ကန့်သတ်ထိန်းချုပ်ခြင်းကြောင့် အခြားတစ်ဖက်တွင် ဒေသခံများ၏ ဆက်သွယ်ချိတ်ဆက်မှုနှင့် လူမှုဘဝထိခိုက်မှုများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားသင့်ကြောင်း Myanmar Internet Project ၏ ဒစ်ဂျစ်တယ်အခွင့်အရေးလေ့လာသူ ကိုသစ်ဉာဏ်က သုံးသပ်သည်။

“လုံခြုံရေးလိုအပ်ချက်ဆိုရင် ကောင်းမွန်တဲ့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေကို တရားဝင်ထုတ်ပြန်ပြီး လူထုနားလည်အောင် တင်ပြပြီး ကျင့်သုံးသင့်ပါတယ်။ လူ့အခွင့်အရေး စံနှုန်းတွေကို ရှေ့ရှုသင့်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အနှစ်ချုပ်ပြောရရင် လုံခြုံရေးအရ အင်တာနက် ကန့်သတ်တာကို အကျိုးအပြစ်ပြန်လည် သုံးသပ်ပြီး အများပြည်သူ့အကျိုးကို ရှေ့ရှုသင့်ပါတယ်” ဟု သူက ဆိုသည်။

တော်လှန်နယ်မြေများတွင် ဆက်သွယ်ရေးအသက်သွေးကြော အင်တာနက်ကို လုံခြုံရေးအရ ကိုယ်တိုင်ကန့်သတ်နေကြချိန်မှာပင် လုံးဝ အသုံးပြုနိုင်ခြင်းမရှိသည့် အခြေအနေနှင့် ရင်ဆိုင်ရမည်ကိုလည်း စိုးရိမ်နေရသည်။

ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်တွင် အမေရိကန်ပြည်သူတို့ကို ပစ်မှတ်ထားသော ကျားဖြန့် (အွန်လိုင်းငွေလိမ်လုပ်ငန်းများ) ဆက်လက်ကြီးထွားနေသဖြင့် SpaceX ကုမ္ပဏီသည် ထိုလုပ်ငန်းများ၏ Starlink အသုံးပြုမှု ကန့်သတ်ပိတ်ဆို့နိုင်ခြေ ရှိနေသည်။ ထိုသို့ ကန့်သတ်လိုက်လျှင် တော်လှန်ရေးအင်အားစုများ၏ အင်တာနက်အသုံးပြုမှုကိုလည်း သက်ရောက်မှု ကြီးလာမည်ဖြစ်သည်။

✍အောင်နိုင်