မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးစုအပေါ် လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ကျူးလွန်ခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲထားသည့် အရေးပါသော အမှုနှင့်ပတ်သက်၍ လာမည့်လတွင် ကြားနာပွဲများ ပြုလုပ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ၏ အမြင့်ဆုံးတရားရုံးဖြစ်သော အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး (ICJ) က ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

ယခုကြားနာမှုသည် ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကျော်အတွင်း ICJ က အမှု၏ အခြေခံအချက်အလက်များ (Merits) အပေါ် ပထမဆုံးအကြိမ် ကြားနာစစ်ဆေးသည့် လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုဆိုင်ရာ အမှုဖြစ်လာမည့်အပြင် ဂါဇာစစ်ပွဲနှင့်ပတ်သက်၍ အစ္စရေးကို တောင်အာဖရိကက တရားစွဲဆိုထားသည့် အမှုအတွက်လည်း ရှေ့ဆောင်သာဓကများ ဖြစ်လာနိုင်ဖွယ်ရှိသည်ဟု ယူဆရသည်။

ကြားနာပွဲ၏ ပထမပတ်ဖြစ်သော ဇန်နဝါရီလ ၁၂ ရက်မှ ၁၅ ရက်အထိ ICJ သို့ အမှုစတင်တင်သွင်းခဲ့သည့် အနောက်အာဖရိက မွတ်စလင်နိုင်ငံဖြစ်သော ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက ၎င်းတို့၏ လျှောက်လဲချက်များကို တင်ပြမည်ဖြစ်သည်။

ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံသည် အစ္စလာမ်မစ် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ (OIC) ၏ ပံ့ပိုးမှုဖြင့် မွတ်စလင်အများစုဖြစ်သော ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးစုအပေါ် မြန်မာနိုင်ငံက လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ကျူးလွန်ခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲကာ ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ICJ သို့ အမှုဖွင့်တိုင်ကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ကျူးလွန်ခြင်းမရှိကြောင်း ငြင်းဆိုထားသည့် မြန်မာနိုင်ငံဘက်မှမူ ဇန်နဝါရီလ ၁၆ ရက်မှ ၂၀ ရက်အထိ တရားရုံးတွင် ပြန်လည်ခြေပတင်ပြနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ထူးခြားသော လုပ်ဆောင်ချက်တစ်ခုအနေဖြင့် ICJ သည် သက်သေများကို စစ်ဆေးရန်အတွက်လည်း သုံးရက်ကြာ အချိန်ပေးထားသည်။ အဆိုပါ ကြားနာပွဲများကိုမူ အများပြည်သူနှင့် မီဒီယာများအား ပေးဝင်မည်မဟုတ်ပေ။

“ကြားနာပွဲတွေဟာ အမှုရဲ့ အခြေခံအချက်အလက်တွေအပေါ် အာရုံစိုက်မှာဖြစ်ပြီး အမှုသည်တွေဘက်က ခေါ်ယူထားတဲ့ သက်သေတွေနဲ့ ကျွမ်းကျင်သူတွေကို စစ်ဆေးမေးမြန်းမှုတွေ ပါဝင်မှာဖြစ်ပါတယ်” ဟု ICJ ၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

၂၀၁၇ ခုနှစ်အတွင်း မြန်မာ့စစ်တပ်နှင့် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် အရပ်သားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များက ရိုဟင်ဂျာများအပေါ် ရက်စက်စွာ နှိမ်နင်းမှုအတွင်း မြန်မာအာဏာပိုင်များသည် ကုလသမဂ္ဂ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု တားဆီးရေး သဘောတူညီချက်ကို ချိုးဖောက်ခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲချက်ဖြင့် ဂမ်ဘီယာက ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် တရားစွဲဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

အဆိုပါ သွေးထွက်သံယိုဖြစ်ရပ်များအတွင်း ရိုဟင်ဂျာ ၇၄၂,၀၀၀ ကျော် ဘေးလွတ်ရာသို့ ထွက်ပြေးခဲ့ရပြီး၊ သတ်ဖြတ်မှုများ၊ မုဒိမ်းကျင့်မှုများနှင့် ကျေးရွာများအားလုံး မီးရှို့ဖျက်ဆီးခံရမှုများ ရှိခဲ့ကြောင်း သက်သေများက ထွက်ဆိုခဲ့ကြသည်။

မြန်မာအမျိုးသမီးငြိမ်းချမ်းရေးကွန်ရက်၏ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ မဝေဝေနုက ICJ တွင် ဂမ်ဘီယာဘက်မှ ပါဝင်ကူညီကြသည့် နိုင်ငံအရေအတွက်မှာ “အင်မတန် အင်အားကောင်းသည်” ဟု စက်တင်ဘာလအတွင်းက Al Jazeera သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

ရိုဟင်ဂျာများအပေါ် လက်နက်ကိုင်အကြမ်းဖက်မှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသည့် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ “လက်ရှိ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေကို ရပ်တန့်ဖို့ သူတို့တွေ စုပေါင်းလုပ်ဆောင်နိုင်ကြပါတယ်” ဟုမ ဝေဝေနုက ပြောကြားပြီး ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီအနေဖြင့်လည်း ICJ ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို စောင့်ဆိုင်းမနေဘဲ အရေးယူဆောင်ရွက်နိုင်ကြောင်း ဆိုသည်။

၂၀၁၇ ခုနှစ်မတိုင်မီက မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရိုဟင်ဂျာ တစ်သန်းခန့် နေထိုင်ခဲ့ကြပြီး (၎င်းသည် နိုင်ငံ၏ လူဦးရေ ၅၅ သန်း၏ အစိတ်အပိုင်းအနည်းငယ်သာ ရှိသည်)၊ လူမျိုးစုအလိုက် ရှင်းလင်းသည့် စစ်ဆင်ရေးများ ပြင်းထန်လာချိန်တွင် လူ့အသိုင်းအဝိုင်းတစ်ခုလုံး အိမ်နီးချင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံအတွင်းသို့ ထွက်ပြေးခဲ့ကြသည်။

ပုံစာ – ၂၀၁၉ ခုနှစ်က နယ်သာလန်နိုင်ငံ၊ သည်ဟိဂ်မြို့တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့၏ အမှုကြားနာစစ်ဆေးမှုအတွင်း ICJ မှ တရားသူကြီးများကိုတွေ့ရစဉ်။

(ဓာတ်ပုံ Reuters)

Aljazeera

အချစ်စာပေများဖတ်ရန်

မြန်မာစာတန်းထိုးဇာတ်ကားများကြည့်ရန်

Movie Collection