နွေဦးတော်လှန်ရေးတွင် ဧရာဝတီတိုင်းအတွက် ခေတ်စားခဲ့သော စကားတခွန်းရှိသည်။ လက်ဖက်ရည် ‘ပုံမှန်တခွက်’ ကို ‘ဧရာဝတီတခွက်’ ဟု ခေါ်ဝေါ်ကြခြင်းဖြစ်သည်။

စစ်တပ်ကအာဏာသိမ်းပြီးနောက် တိုင်းဒေသကြီး အားလုံးနီးပါးတွင် စစ်ကောင်စီအား ပုံစံမျိုးစုံဖြင့် တော်လှန်နေကြသည်။ သို့သော် ဧရာဝတီတိုင်းကမူ အာဏာမသိမ်းခင်ကအတိုင်း ပုံမှန်အခြေအနေမျိုး ဖြစ်နေသည်။ အလှူပွဲမပြတ်၊ မင်္ဂလာပွဲမပြတ် ကျင်းပနေကြသည်။ ထို့ကြောင့် ‘ပုံမှန်လက်ဖက်ရည်တခွက်’ အား ‘ဧရာဝတီတခွက်’ ဟု ပြောဆိုကြခြင်းဖြစ်သည်။

အာဏာသိမ်းပြီး သုံးနှစ်ကျော် လေးနှစ်နီးပါးကြသည်အထိ ပုံမှန်အခြေအနေမျိုးရှိခဲ့သော ဧရာဝတီတိုင်းမှာ ၂၀၂၄ နှစ်ကုန်ပိုင်းကစ၍ လှုပ်လှုပ်ခတ်ခတ်ဖြစ်လာနေသည်။ အချို့သော မြို့နယ်များမှ ငွေကြေးတတ်နိုင်သူများသည် ရန်ကုန်သို့ပြောင်းရန် ပြင်ဆင်လာကြသည်။ အထူးသဖြင့် အာရက္ခတပ်တော် (AA) က သံတွဲနှင့် ဂွမြို့တို့အား တိုက်ခိုက်နေသည့် သတင်းနှင့်အတူ ဧရာဝတီတိုင်းတွင်လည်း လှုပ်လှုပ်ခတ်ခတ် ဖြစ်လာနေသည်။

အထူးသဖြင့် ဂွမြို့အား AA က တိုက်ခိုက်နေစဉ်အတွင်း စစ်ကောင်စီသည် ဧရာဝတီတိုင်း ငါးသိုင်းချောင်းမြို့နယ်နှင့် ရေကြည်မြို့တို့တွင် စစ်ရေးပြင်ဆင်မှုများ ပြုလုပ်လာသည်။ ဂွမြို့ကျသွားပြီးနောက် ဧရာဝတီတိုင်းသို့ စစ်မီး ကူးစက်လာမည်မှာ မလွဲမသွေဖြစ်သည်။

စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီး ပြည်သူလူထုကို အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်လာချိန်တွင် ဧရာဝတီတိုင်းထဲမှ လူငယ်လူရွယ်များစွာ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးတွင် ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။ အချို့သော လူငယ်များသည့် AA ထံတွင် စစ်သင်တန်း သွားတက်သည်။

အချို့သောလူငယ်များမှာ ကရင်ပြည်နယ်၊ ကရင်နီ (ကယား) ပြည်နယ်တို့တွင် စစ်ပညာ သွားရောက်သင်ယူခဲ့ကြသည်။ ကရင်ပြည်နယ် တပ်မဟာ ၆ နယ်မြေတွင်ရှိသော စစ်ကြောင်းများတွင် ဧရာဝတီတိုင်းသားများက ၃ ပုံ ၁ ပုံခန့်အထိ ရှိကြသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် စစ်ပညာ သွားရောက်သင်ကြားခဲ့သော လူငယ်များမှာ AA နှင့်အတူ တိုက်ပွဲများ ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်နေခဲ့သည်။ သံတွဲမြို့သိမ်းတိုက်ပွဲနှင့် အမ်းမြို့သိမ်းတိုက်ပွဲများတွင်မှာပါ တိုက်ခိုက်ခဲ့သည့်အတွက် စစ်ရေးအတွေ့အကြုံ အထိုက်အသင့်ရရှိထားပြီး ဖြစ်သည်။ AA နှင့် တွဲတိုက်နေသော ဧရာဝတီ PDF ဟူ၍ တဗျူဟာရှိသည်။

ထို့ပြင် ကရင်ပြည်နယ်မှ ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU) တပ်မဟာ ၆ နယ်မြေတွင်ရှိသော ကော်ဘရာ စစ်ကြောင်း၊ ဗီနွန်စစ်ကြောင်းနှင့် ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် (KNLA) တပ်ရင်းများတွင် ဧရာဝတီတိုင်းမှ လူငယ်များစွာ တိုက်ပွဲဝင်နေကြသည်။ အရေအတွက်အားဖြင့် တိတိကျကျ မသိရသော်လည်း တပ်မဟာ ၆ တွင်ရှိသော ဧရာဝတီတိုင်းသား ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (PDF) အင်အားမှာ အနည်းဆုံး တဗျူဟာ ရှိသည်ဟု စစ်ရေးလေ့လာသူများက ဆိုသည်။

တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်း (EAO) ဒေသများတွင် စစ်ပညာသင်ကြားကာ တိုက်ပွဲဝင်နေသော PDF လူငယ်များ၏ အိမ်မက်မှာ တချိန် ဧရာဝတီတိုင်းအတွင်း ပြန်လည်အခြေချရန် ဖြစ်သည်။

အချို့သော ဧရာဝတီတိုင်းမှ လူငယ်များသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ငဝန်မြစ်အနောက်ဘက်ခြမ်း ဒေသများရှိ ရခိုင်ရိုးမတွင် ခြေချကာ စစ်ရေးဖော်ဆောင်မှုအချို့ ရှိခဲ့သည်။ ကြီးကြီးမားမား လုပ်ဆောင်နိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။ အထူးသဖြင့် ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ဂွနှင့် သံတွဲမြို့များတွင် စစ်ကောင်စီတပ်များရှိနေသဖြင့် နောက်ကြောမလုံ ဖြစ်ရခြင်းနှင့် လက်နက်အင်အား လိုအပ်ချက်ရှိနေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

သို့သော် AA က သံတွဲနှင့် ဂွမြို့များရှိ စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းများအား တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ပြီး ဖြစ်သည့်အတွက် ဧရာဝတီတိုင်းတွင် PDF များအနေဖြင့် ရခိုင်ရိုးမရှိ တောင်ကုန်းတောင်တန်းများတွင် အခြေချခွင့် ရရှိသွားနိုင်ပြီဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် AA နှင့် လက်တွဲတိုက်ခဲ့သော ဧရာဝတီတိုင်းမှ PDF တပ်ရင်းများအတွက် လက်နက်ခဲယမ်းများစွာ ရရှိလာခဲ့သည်။ အနည်းဆုံး လူ ၁ ထောင်ကျော်ကို လက်နက်တပ်ဆင်နိုင်သည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိသွားပြီ ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် AA နှင့် တွဲမတိုက်သည့် လက်နက်မရှိသော ဧရာဝတီတိုင်းမှ PDF တပ်ရင်းတပ်ဖွဲ့များအား AA က လက်နက်တပ်ဆင်ပေးခဲ့သည်။

မကြာသေးခင် ရက်ပိုင်းတွင် ဧရာဝတီတိုင်းစစ်ဒေသတခုကို ဖွဲ့စည်းလိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ သတင်းထုတ်ပြန်ထားသည်။ အဆိုပါ အင်အားစုမှာ ကရင်ပြည်နယ်နှင့် ပဲခူးတိုင်းတွင်တိုက်ပွဲဝင်နေသော ဧရာဝတီတိုင်းသား PDF များ ဖြစ်သည်။ အားလုံးနီးပါး လက်နက်တပ်ဆင်ထားပြီး ဖြစ်သည်။ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးသည် အမှတ် (၂) စစ်ဒေသအောက်တွင် ပါဝင်သည်။

လက်ရှိအချိန်တွင် ရခိုင်ပြည်တောင်ပိုင်းမှ စစ်ကောင်စီစခန်းများအား AA က တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ထားသည်။ သံတွဲ၊ ကျိန္တလီမြို့များအား တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ထားပြီး ဂွမြို့ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ရန် အခြေအနေကောင်းနေပြီ ဖြစ်သည်။

ရခိုင်ပြည်တောင်ပိုင်းနှင့် ဆက်စပ်နေသော ဧရာဝတီတိုင်းတွင်ရှိသည့် ဒေသများအား PDF တပ်များက သိမ်းပိုက်ထားမှသာ ရခိုင်ပြည်နယ် တောင်ပိုင်းဒေသများအတွက် စိတ်ချရမည်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်လည်း ဧရာဝတီတိုင်းမှ PDF များအား AA က လက်နက်ခဲယမ်း ကူညီခဲ့ရခြင်း၏ အချက်တခုဖြစ်သည်။

ထို့ကဲ့သို့ ဧရာဝတီတိုင်းမှ PDF များတွင် လူအင်အား၊ လက်နက်အင်အား အားကောင်းလာချိန်တွင် စစ်ကောင်စီဘက်၌ အင်အားသိသိသာသာ လျော့ကျသွားသည်။ အနောက်တောင်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်မှ တပ်များသည် ရခိုင်ပြည်နယ် တောင်ပိုင်းသို့ စစ်ကူလိုက်ရသည့်အတွက် ဖွဲ့စည်းပုံပျက်ခဲ့သည့်တပ်များ ရှိသည်။ ထို့ပြင် အချို့တပ်များမှာ ပဲခူးတိုင်းသို့ ရှေ့တန်းထွက်ရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် သုံးနှစ်အတွင်း ဧရာဝတီတိုင်း၌ တိုက်ပွဲရှိသော်လည်း ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးသို့ အနောက်တောင်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်မှ တပ်များ စစ်ကူလိုက်ရသည့်အတွက် စွမ်းရည်နှင့်အင်အားပါ လျော့ကျနေသည်။ စစ်ပန်း၍နေလေသည်။

စစ်ကောင်စီဘက်မှာ ထိုကဲ့သို့ အခြေအနေဖြစ်နေသည်ကို ဧရာဝတီတိုင်း PDF များ ကောင်းစွာသိရှိထားသည်။ လက်ရှိအခြေအနေတွင် ဧရာဝတီတိုင်းမှ PDF များအနေဖြင့်လည်း သူတို့အတွက် ထိန်းချုပ်နယ်မြေတခု ရရှိရန် အကောင်းဆုံးအချိန် ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် စစ်ကောင်စီ၏ စစ်လက်နက်ပစ္စည်းစက်ရုံများအတွက် အသုံးပြုနေသည့် မုံရွာ-ရေဦး လမ်းအား ထိန်းချုပ်နိုင်သည်အထိ ကြိုးစားနိုင်လျှင် တော်လှန်ရေးအတွက် များစွာအကျိုးရှိသည်။

PDF တပ်ဖွဲ့များနှင့် EAO တပ်ဖွဲ့များအား ဗုံးကြဲနေသည့် ပုသိမ်လေဆိပ်အား တိုက်ခိုက်ရန် လိုအပ်သည်။ ထို့ပြင် စစ်ကောင်စီက ကျင်းပမည့် ၂၀၂၅ ရွေးကောက်ပွဲအား တစုံတရာ ဟန့်တားနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

PDF များ ဧရာဝတီတိုင်းသို့ စစ်ချီလာမည်ကို စိုးရိမ်သော စစ်ကောင်စီဘက်မှာလည်း PDF များအား ခုခံရန် ပြင်ဆင်နေသည်။ AA က ဂွမြို့သိမ်းတိုက်ပွဲ ဆင်နွှဲနေချိန်တွင် ငါးသိုင်းချောင်း-ဂွ လမ်းပေါ်ရှိ အမှတ် ၃၄၄ အမြောက်တပ်တွင် စစ်ကောင်စီက ခံစစ်ပြင်ထားသည်။ လေထီးခုန် လေ့ကျင့်ခန်းများ လုပ်ဆောင်နေသည်။ အဆိုပါ အမြောက်တပ်တွင် ရဟတ်ယာဉ်ကွင်းတခု တည်ဆောက်နေသည်။ ငါးသိုင်းချောင်းတံတားတွင်လည်း ခံစစ်စခန်းတခု ပြင်ဆင်ထားသည်။

သို့သော် ဧရာဝတီတိုင်းသို့ PDF များ ဝင်ရောက်နိုင်သည့် လမ်းများစွာရှိသည်။ စစ်ကောင်စီတပ်အနေဖြင့် ဧရာဝတီမြစ် အနောက်ဘက်ကမ်း ဒေသတခုလုံးအား ဖြန့်ကြက်ထားနိုင်သည့် အင်အားမရှိတော့ပေ။

ရခိုင်ရိုးမကြီးသည် ဧရာဝတိုင်း PDF များအတွက် နောက်တန်းဌာနချုပ်ကြီး ဖြစ်နေသည်။ လက်ရှိ ဧရာဝတီတိုင်း PDF များ၏ အင်အားမှာ စစ်ကောင်စီ၏ မည်သည့် တပ်ရင်းဌာနချုပ်ကိုမဆို ဝင်တိုက်နိုင်သည့် အင်အားရှိသည်။

ထို့ကြောင့်လည်း PDF များအနေဖြင့် ဧရာဝတီတိုင်းအတွင်းရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းများအား သေချာပေါက် တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်မည် ဖြစ်သည်။ ထိုကဲ့သို့ စတင်တိုက်ခိုက်သည့်အချိန်တွင် စစ်ကောင်စီမှ လိုအပ်သည့် စစ်အင်အားရရှိရေး ကျေးရွာတိုင်းတွင် သူတို့ လေ့ကျင့်ပေးထားသော ပျူစောထီးများအား စစ်ပွဲများတွင် ခေါ်သုံးလာမည်မှာ သေချာသည်။ ဧရာဝတီတိုင်းတွင်လည်း စစ်ကောင်စီက မွေးထားသော ပျူစောထီးများရှိသည်။

ထို့ပြင် စစ်သားသစ်ရရှိရေး အတင်းအကျပ် စုဆောင်းမှုများ ပြုလုပ်လာတော့မည်ဖြစ်သည်။ ပုံမှန်အခြေအနေဖြစ်နေသော ဧရာဝတီတိုင်း၏ မြို့နယ်အချို့မှာ မကြာခင် စစ်ရိပ်စစ်ငွေ့သန်းလာပြီ ဖြစ်သည်။