တနိုင်ငံလုံးပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေး သဘောတူ စာချုပ်(NCA) ဆယ်နှစ်ပြည့်အတွက် အောက်တိုဘာ ၁၅ ရက်နေ့က ကျင်းပသည့် နေပြည်တော်ပွဲ၌ စစ်ခေါင်းဆောင်က နိုင်ငံတကာသံတမန်များ၊ စစ်တပ်နှင့်ငြိမ်းချမ်းရေးလိုလားသူများရှေ့တွင် ကလေးငယ်များ ကျောင်းတက်ခွင့်ရရေး၊ ပညာရေး မြှင့်တင်ရေးတို့အား လုပ်ဆောင်နေကြောင်း ဆိုသည်။

“ဒီမှာတက်ရောက်လာတဲ့ ကိုယ်စားလှယ်တွေအားလုံးလည်း ကျောင်းနေခဲ့ကြတဲ့သူတွေဖြစ်ပါတယ်၊ သားသမီးချင်း ကျောင်းသားချင်း၊ မိဘချင်း စာနာဖို့လိုပါတယ်၊ ပညာရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျန်ခဲ့လို့ မရပါဘူး” ဟု သူက ပြောခဲ့သည်။

သို့သော် လက်တွေ့တွင် ၎င်းဦးဆောင်သည့်စစ်တပ်က စာသင်ကျောင်းများအားဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်နေမှုကြောင့် ကလေးငယ်များ သေဆုံး၊ ဒဏ်ရာရမှု ဆက်လက်ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသည်။

ပညာတတ်ဖို့လိုကြောင်း စစ်ခေါင်းဆောင်ပြောအပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးအလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲများ ဆက်လက်ကျင်းပနေစဉ် အောက်တိုဘာ ၁၇ ရက် မနက် ၈ နာရီခန့်က နမ့်ဆန်မြို့ အ.ထ.က(၁) ကျောင်းအား စစ်တပ်က လေကြောင်း ဗုံးကြဲ တိုက်ခိုက်ခဲ့သည့်အတွက် ဆရာမ ၄ ဦးဒဏ်ရာရကာ စာသင်ကျောင်းဆောင် နှစ်ခုပျက်စီးခဲ့ရကြောင်း တအာင်း(ပလောင်) အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်(TNLA) က သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အလားတူ ယင်းနေ့တွင်ပင် နမ့်ဆန်မြို့နယ်၊ ဟိုမိန်းကျေးရွာကိုလည်း စစ်တပ်ကလေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့သည့်အတွက် အသက် ၁၅ နှစ်အရွယ်အမျိုးသမီးငယ်နှစ်ဦးနှင့် အမျိုးသားတဦးတို့သေဆုံးကာ အမျိုးသမီးနှစ်ဦးဒဏ်ရာရခဲ့ကြောင်း TNLA က ဖော်ပြထားသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း TNLA ထိန်းချုပ်ရာဒေသများအား တန်ပြန်ထိုးစစ်ဆင်နေသည့်စစ်တပ်သည် မြေပြင် တိုက်ပွဲ မရှိသော မြို့ရွာများရှိ စာသင်ကျောင်းများ၊ ဘုန်းကြီးကျောင်း၊ စစ်ဘေးရှောင်များနေထိုင်ရာနေရာများအား နေ့စဉ်နီးပါး ဗုံးကြဲနေပြီး အရပ်သားများအပေါ် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ဦးတည်တိုက်ခိုက်နေကြောင်း TNLA ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ လွေးယေဦးက ပြောသည်။

၎င်းက “ ပြည်သူကို အကြောက်တရားနဲ့ စာသင်လို့မရအောင်၊ လုံခြုံမှုမရှိအောင် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ လုပ်နေတာဖြစ်တယ်၊ စစ်ခေါင်းဆောင်က အများအမြင်ကောင်းအောင် ပြောနေတာဖြစ်ပြီး NCA ဆယ်နှစ်ပြည့်အခမ်းအနားမှာပြောနေချိန်မှာပဲ ကျမတို့ဒေသက စာသင်ကျောင်းတွေ၊ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်တာဖြစ်ပါတယ်၊ စစ်တပ်က အပြောသက်သက်သာ ဖြစ်တယ်” ဟု ပြောသည်။

စစ်တပ်သည် TNLA ထိန်းချုပ်ဒေသအပါအဝင် ၎င်းတို့လက်လွှတ်ထားရသည့် ဒေသများအား ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုများ နေ့စဉ်လုပ်ဆောင်နေပြီး အောက်တိုဘာ ၈ ရက်နေ့နှင့် ၁၃ ရက်နေ့ကလည်း ချင်းပြည်နယ် မင်းတပ်မြို့နယ်နှင့် ဟာခါးမြို့တို့တွင် စာသင်ကျောင်းများ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခံရမှုကြောင့် ကျောင်းသား၊ကျောင်းသူ ၅ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့သလို ကလေးငယ်များနှင့် ဆရာမများအပါအဝင် အရပ်သားများစွာဒဏ်ရာရကာ စာသင်ကျောင်းများလည်း ပျက်စီးခဲ့ကြောင်း သက်ဆိုင်ရာမြို့နယ်ပညာရေးအဖွဲ့များက ထုတ်ပြန်ထားသည်။

စစ်တပ်အနေဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲနီးကပ်လာသည်နှင့်အမျှ လက်လွှတ်ထားရသည့်မြို့နယ်များပြန်ရရေး စာသင်ကျောင်း များအပါအဝင် အရပ်သားများအား ပစ်မှတ်ထားလေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ချင်းပြည်နယ်နှင့် တအာင်းဒေသများရှိ ကိုယ်ထူ ကိုယ်ထ စာသင်ကျောင်းများပိတ်ထားရန် သက်ဆိုင်ရာပညာရေးအဖွဲ့အစည်းများက ကြေညာထားကြသည်။

ပြီးခဲ့သည့် စက်တင်ဘာ ၁၂ ရက်နေ့ကလည်း အာရက္ခတပ်တော်(AA) သိမ်းပိုက်ထားသည့် ကျောက်တော်မြို့နယ်၊ သရက်တပင်ရွာရှိ ပညာပန်းခင်း ကိုယ်ပိုင်အထက်တန်းကျောင်းဗုံးကြဲခံရပြီး စာသင်ကြားနေသည့် ကျောင်းသား၊ကျောင်းသူ ၂၀ ဦးသေဆုံးကာ ၂၀ ကျော်ဒဏ်ရာရခဲ့ပြီး အဆောက်အဦအချို့လည်း ပျက်စီးခဲ့ရသည်။

အလားတူ ယခုနှစ် မေလ ၁၂ ရက်ကလည်း ဂျက်တိုက်လေယာဉ်တစီးသည် ကလေးငယ် ၁၀၀ ခန့် ပညာသင်ကြား နေသည့် စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ဒီပဲယင်းမြို့နယ် အိုးတိန်တွင်းကျေး ရွာ စာသင်ကျောင်းကို ဗုံးကြဲခဲ့သဖြင့် ကလေးငယ် ၂၂ ဦးနှင့် ဆရာမ ၂ဦး သေဆုံးပြီး အများအပြား ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရခဲ့သည်။

တအာင်းပြည်ပညာရေးကောင်စီ(TLEC) က စစ်ကောင်စီသည် စာသင်ကျောင်းနှင့် အရပ်သားပြည်သူ နေထိုင်သည့်နေရာ များကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိဦးတည်၍ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်နေပြီး နိုင်ငံတကာလူသားချင်းစာနာမှုဥပဒေနှင့် ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ဥပဒေတို့ကို ချိုးဖောက်ကာ စစ်ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်နေသည်ဟု ပြောထားသည်။

စစ်တပ်အာဏာသိမ်းနောက် အကြမ်းမဖက် အာဏာဖီဆန်ရေး ပြည်သူ့လှုပ်ရှားမှု(CDM)တွင် ပါဝင်သည့် ဆရာ/ဆရာမများ အား ဖမ်းဆီးခြင်း၊ စာသင်ကျောင်းများအား ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခြင်းနှင့် စစ်ရေးပဋိပက္ခများကြောင့် ပညာသင်ကြားရေး အခွင့် အလမ်း များ ဆုံးရှုံးနေရကြောင်း အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ(NUG) ပညာရေးဒုဝန်ကြီး ဒေါက်တာစိုင်းခိုင်မျိုးထွန်းက ပြောသည်။

၎င်းက “လုံခြုံတဲ့ဝန်းကျင်ကောင်းတွေ မရှိဘူး၊ နိုင်ငံမှာ ပညာသင်ကြားရေးက၊ စာသင်ကျောင်းတွေ ဗုံးကြဲတာတွေ၊ စာသင်ရင်တောင် ဖမ်းတာတွေ၊ ဆရာမဖြစ်စေ၊ကျောင်းသားဖြစ်စေ စာသင်လို့ဖမ်းတာဆိုတာ ဘယ်နိုင်ငံမှ မရှိဘူး၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာပဲရှိတာ၊ ဒီအနေအထားမျိုးတွေကြောင့် ပညာသင်ကြားခွင့်အခွင့်အလမ်းတွေ တော်တော်ဆုံးရှုံးရတယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် အောက်တိုဘာ ၁၅ ရက်နေ့ကပြုလုပ်သည့် ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးမဟာမင်းကြီးနှင့် အပြန်အလှန် ဆွေးနွေးမှုတွင် ကုလ သမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီးဦးကျော်မိုးထွန်းက ယခုနှစ်အတွင်း အရပ်သားသေဆုံးမှု ဆက်လက်မြင့်တက်နေပြီး စစ်တပ်ကလေကြောင်းဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုများ တိုးချဲ့ လုပ်ဆောင်လာကြောင်းနှင့် ပြည်သူများအတွက် စာသင်ကျောင်းများ၊ ဆေးရုံများနှင့် နေရပ်စွန့်ခွာသူများ ယာယီနေထိုင်ရာ (IDP)စခန်းများမှာ လုံခြုံမှု မရှိတော့ဘဲ စစ်အုပ်စုမှ ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်သည့်နေရာများ ဖြစ်လာခဲ့ကြောင်း ပြောခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် အသက် ၁၈ နှစ်နှင့် ၂၄ နှစ်ကြား လူငယ် ငါးသန်းကျော်သည် စစ်အာဏာသိမ်းမှုနောက်ဆက်တွဲအဖြစ် ပဋိပက္ခနှင့် စီပွားရေးအခက်အခဲများကြောင့် ပညာသင်ကြားခွင့် ဆုံးရှုံးနေရကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ ဖွံ့ဖြိုးမှုအစီအစဉ် (UNDP)က အောက်တိုဘာလ ၆ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်သည်။

အဆိုပါ အသက်အရွယ်ကြား လူငယ် လေးဦးအနက် သုံးဦးသည် အတားအဆီးအမျိုးမျိုးကို ရင်ဆိုင်နေရသဖြင့် ပညာရေး သို့မဟုတ် သင်တန်းတခုခု တက်ရောက်သင်ကြားမှု မရှိတော့ကြောင်း အစီရင်ခံစာက ဆိုသည်။

အထူးသဖြင့် စစ်ရေးမတည်ငြိမ်သော စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ကရင်ပြည်နယ်၊ ချင်းပြည်နယ်နှင့် တနင်္သာရီတိုင်းတို့တွင် ကျောင်းထွက်နှုန်း အမြင့်ဆုံးဖြစ်နေပြီး ကျေးလက်နေ လူငယ်အများစုမှာ အတားအဆီးအမျိုးမျိုးကို ပို၍ ရင်ဆိုင်နေကြရကြောင်း အစီရင်ခံစာ၌ ဖော်ပြထားသည်။