စစ်ကော်မရှင်သည် လာမည့်ဒီဇင်ဘာလတွင် ကျင်းပမည့် ရွေးကောက်ပွဲ၌ ၎င်းတို့လက်အောက်ခံ အရပ်ဘက် ဝန်ထမ်းများအား “ မဲမပေး မနေရစနစ် ” ကျင့်သုံးမည်ဟု နေပြည်တော်ရှိ စစ်ကော်မရှင် ဝန်ထမ်းများထံက သိရသည်။

စက်တင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့မှစ၍ အောက်တိုဘာလ ၁၃ ရက်နေ့အထိ မဲပေးနိုင်သူများစာရင်း (မဲစာရင်း) ကို စစ်ကော်မရှင်က တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် ထုတ်ပြန်ကြေညာထားရာ ထိုစာရင်းတွင် ဝန်ထမ်း အမည်များ ပါ မပါနှင့် မဲစာရင်းတွင် ကျန်နေခဲ့ခြင်း မရှိစေရန် ဝန်ကြီးဌာနများက အမိန့်စာဖြင့် ညွှန်ကြားထားကြောင်း နေပြည်တော် အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာနမှ အရာရှိအမျိုးသားတစ်ဦးက ပြောသည်။

မဲစာရင်းတွင် အမည်မပါဝင်ပါက တောင်းဆိုလွှာ ပုံစံ ၃ (က) (ခ) တို့ဖြင့် မဲစာရင်းထုတ်ပြန်သည့် နေ့မှစ၍ ၁၄ ရက်အတွင်း သက်ဆိုင်ရာ ရပ်/ကျေး ကော်မရှင် အဖွဲ့ခွဲများထံတွင် ဆောင်ရွက်ရမည်ကို ဝန်ကြီးဌာန စီမံချက်အနေဖြင့် လုပ်ဆောင်ပေးနေကြောင်း ဆိုသည်။

ရွေးကောက်ပွဲ မဲစာရင်း လာရောက်ကြည့်ရှုသူ နည်းပါးသည့်အတွက် နေပြည်တော်တွင် အိမ်ထောင်စု စာရင်းရှိသည့် ဝန်ထမ်းအင်အားကို အသုံးပြု၍ မဲစာရင်းဆောင်ရွက်နေခြင်းဖြစ်သည်ဟု ထိုဒေသမှ စစ်ကော်မရှင် ဝန်ထမ်းအများစုက ယူဆကြသည်။

မဲပေးသူ မကျန်စေရန် နေပြည်တော်တွင် ပုံစံ (၆၆) အိမ်ထောင်စုဇယားရှိသော်လည်း နယ်အဝေး ရောက်နေသူများ၊ နေပြည်တော်ငလျင်ကြောင့် မြို့နယ်ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်သူများပါမကျန် မဲစာရင်းမပါ ပါက တောင်းဆိုလွှာများ အတင်းအကျပ် ဖြည့်ခိုင်းသည်ဟု အထက်ပါ အမျိုးသားက ဆက်ပြောသည်။

အဝေးရောက်နေသူ အရေအတွက်များပါက မဲစာရင်းတောင်းဆိုလွှာပုံစံများကို စီမံချက်ဖြင့် သက်ဆိုင်ရာ ဝန်ကြီးဌာနက ကိုယ်စားပြုလျှောက်ထားပေးနေသည်ဟု သိရသည်။

“နေပြည်တော်ဝန်ထမ်းအိမ်ရာမှာနေတဲ့ ရပ်ကွက်မှာ အိမ်ထောင်စုလုပ်ပြီး အဝေးနယ်ရောက်နေတဲ့သူတွေ လည်းမရဘူး၊ နေပြည်တော်မှ မဲစာရင်းပါအောင် ပုံစံ (၃) နဲ့ ပြန်လျှောက်ခိုင်းတာ၊ လူက အဝေးရောက်နေရင် ဌာနက အားလုံးစုပြီး စီမံချက်နဲ့ ကိုယ်စားလျှောက်ပေးတယ်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

မတ်လ နောက်ဆုံးပတ်က လှုပ်ခတ်ခဲ့သော အင်အားပြင်းစစ်ကိုင်းငလျင် သင့်ထားသော နေပြည်တော်တွင် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးမလုပ်နိုင်သေးသောကြောင့် စစ်ကော်မရှင်ဝန်ထမ်းများမှာ အဆင်ပြေသလို နေထိုင်နေကြရဆဲဖြစ်သည်။

ဇဗ္ဗူသီရိမြို့နယ်၊ ဝဏ္ဏသိဒ္ဓိရပ်ကွက်တွင် ငလျင်ထိ၍ ဒက္ခိဏသီရိမြို့နယ်ရှိ စစ်ကော်မရှင် ပြန်လည်နေရာချထားပေးသော ကားကွန်တိန်နာအိမ်တွင် ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ရသော ဝန်ထမ်းမိသားစုတစ်စုက မဲစာရင်းကို ဇဗ္ဗူသီရိမြို့နယ်တွင် သွားရောက်ကြည့်ရှုရန် ဖိအားပေးခံရကြောင်း ဆိုသည်။

“မဲစာရင်းကြည့်ဖို့ ဖိအားပေးလို့လည်း သွားကြည့်ရတယ်။ ပြီးတော့ အဲဒီရပ်ကွက်ရုံးမှာပဲ မြို့နယ်ပြောင်းတယ် ဆိုတာကို ပုံစံ (၃) ဖြည့်ပြီး ကိုယ့်ဘာသာလုပ်ခဲ့ရတယ်” ဟု ထိုမိသားစုဝင်တစ်ဦးက ပြောသည်။

နေပြည်တော်တွင် ငလျင်ဒဏ်ထိ ဝန်ထမ်းအိမ်ရာများကို ရှင်းလင်းနေဆဲဖြစ်ပြီး ဝန်ထမ်းအများစုသည် ကားကွန်တိန်နာဘောက်များ၊ ယာယီရွက်ဖျင်တဲများ၊ အိမ်ငှားနေထိုင်ခြင်းများဖြင့် နေထိုင်ရေး ဖြေရှင်း နေရသည်။

ဝန်ကြီးဌာနတစ်ခုမှ အမျိုးသမီးတစ်ဦး၏ ခင်ပွန်းဖြစ်သူက အထွေထွေဒုက္ခများ ရင်ဆိုင်နေရသော ၎င်းတို့အနေဖြင့် မဲပေးရန်အရေး တက်ကြွမှု သိပ်မရှိကြောင်း ဆိုသည်။

“အမျိုးသမီးက ရုံးကနေ မဲစာရင်းကြည့်ဖို့ ဖိအားပေးလို့ သွားကြည့်ရတယ်၊ ကျွန်တော်တို့က နေပြည်တော်မှာ အိမ်ထောင်စုဇယားမရှိတော့ နာမည်မပါဘူး၊ မဲပေးဖို့လည်း မတက်ကြွပါဘူး၊ မပေးဘဲ နေလို့ရရင်တော့ မပေးတော့ဘူး” ဟု ထိုသူက ပြောသည်။

စစ်ကော်မရှင်အနေဖြင့် မဲစာရင်းကြည့်ရန်မှစ၍ မဲပေးရန်နှင့် ရွေးကောက်ပွဲလုပ်ငန်းစဉ်များတွင် ပါဝင်ရန် တို့ကို ဆက်လက်တိုက်တွန်းနိုင်ရန်ရှိကြောင်း မေးမြန်းခဲ့သည့် ဝန်ထမ်းအချို့က ယူဆသည်။

မဲရုံမှူးများအဖြစ် Non CDM ဆရာ၊ ဆရာမ များလည်း ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ရာ လုံခြုံရေးကို စိုးရိမ်ပူပန် နေရကြောင်း မဲရုံမှူးအဖြစ် ဆောင်ရွက်ရမည့် အသက် ၄၀ ကျော် အရွယ် ဆရာမတစ်ဦးက‌ ပြောသည်။

“ခုက နှစ်ဖက်စလုံးကို ကြောက်နေရတာ၊ မလုပ်ချင်လည်း ရွေးကောက်ပွဲမှာက လုပ်ရမှာဆိုတော့ မတတ် နိုင်ဘူးလေ။ မိသားစုအပူ၊ လုံခြုံရေးကိစ္စလည်း ရှိနေတော့ ဒီ….ရွေးကောက်ပွဲမှာ သိပ်တော့ မပါချင်ဘူး၊ အရင်လိုလည်း မတက်ကြွဘူး” ဟု ဆိုသည်။

ထိုဆရာမသည် မတ်လအတွင်းဖြစ်ခဲ့သော ငလျင်ဒဏ်ကြောင့် မိသားစုဝင်တစ်ဦး ဆုံးရှုံးထားသူလည်း ဖြစ်သည်။

ဌာန စီမံချက်များဖြင့် ဝန်ထမ်းများကို မဲစာရင်း မကျန်ရအောင် လုပ်နေသလို ရပ်ကွက်ကျေးရွာများတွင်လည်း အရပ်သားများကို မဲစာရင်းကြည့်ရန် အုပ်ချုပ်ရေးဘက်မှ တာဝန်ရှိသူများက လော်စပီကာဖြင့် လိုက်လံသတိပေးခြင်း၊ စာကပ်ခြင်းဖြင့် အပြင်းအထန် ကြိုးပမ်းခဲ့ကြသည်။

မဲစာရင်းကို အားတက်သရော လာရောက်ကြည့်ရှုသည်ကို မတွေ့ရကြောင်း ၊ ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲ အခြေအနေမျိုးဟု ယူဆရကြောင်း ပျဉ်းမနားဒေသခံ အမျိုးသားတစ်ဦးက ပြောသည်။

“ခုပွဲက သူလူနဲ့သူ ဟန်ပြမဲပေးပြီး လုပ်ချင်တာလုပ်မှာပဲ၊ ၂၀၁၀ လိုပေါ့ဗျ။ ဘယ်သူမဲပေးပေး မပေးပေး စိတ် မဝင်စားဘူး။ အချိန်တန် လူဘယ်လောက် မဲပေးတယ်ဆိုပြီး ရလဒ်ထွက်လာမှာပဲ”

အာဏာသိမ်းစစ်တပ် တစ်ဖြစ်လဲ စစ်ကော်မရှင်သည် ၎င်းတို့ ဦးဆောင်ကျင်းပမည့် ရွေးကောက်ပွဲကို လာမည့် ဒီဇင်ဘာ ၂၈ ရက်နေ့မှ စတင်ပြီး အပိုင်းသုံးပိုင်းခွဲကာ ကျင်းပသွားမည်ဖြစ်သည်။ ရွေးကောက်ပွဲ အပိုင်း(၁)ကို မြို့နယ် ၁၀၂ မြို့နယ်တွင် ကျင်းပသွားမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် မဲစာရင်းဟု ခေါ်သည့် ရွေးကောက်ပွဲ မဲပေးခွင့်ရှိသူများ စာရင်းကို စက်တင်ဘာ ၃၀ ရက်နေ့မှ အောက်တိုဘာလ ၁၃ ရက်နေ့ထိ ၎င်းတို့စိုးမိုးသော ဒေသများရှိ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲများတွင် သွားရောက်ကြည့်ရှုရန် ကြေညာထားသည်။

“တာဝန် ထမ်းဆောင်ဆဲ ဝန်ထမ်းတွေဆီက မဲကို အကုန်လိုချင်နေတာ၊ ခုထိတော့ ဘယ်ကို ပေးရမယ် ဆိုတာ ပြောတာတော့ မရှိသေးဘူး။ ဝန်ထမ်းတွေကတော့ လက်ရှိ တည်ဆဲအစိုးရကိုပဲ မဲထည့်လေ့ရှိကြတော့ စစ်တပ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ကြံ့ခိုင်ရေးကိုပဲ မဲထည့်ရမှာပဲ” ဟု ဝန်ကြီးဌာနတစ်ခုမှ အရာရှိအမျိုးသား တစ်ဦးက ပြောသည်။

အွန်လိုင်းမှတဆင့် ဆက်သွယ်မေးမြန်းခဲ့သော နေပြည်တော်ရှိ ဝန်ထမ်းများသည် လက်ရှိ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမည့်ပုံစံ၊ ယှဉ်ပြိုင်မည့်ပါတီအမည်များကိုပင် မသိရှိဘဲ စိတ်ဝင်စားမှု နည်းပါးသည်ကိုလည်း သိရှိခဲ့ရသည်။

လက်ရှိတွင် စစ်ကော်မရှင် ရွေးကောက်ပွဲကို နိုင်ငံတစ်ဝန်း ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ပြိုင်မည့် ပါတီခြောက်ခုမှ ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ၃၉၅၁ ဦး၊ တိုင်းနှင့် ပြည်နယ်မှ ဝင်ပြိုင်မည့် ၅၁ ပါတီမှ ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ၉၆၆ ဦး၊ တစ်သီးပုဂ္ဂလ ၉၆ ဦး စုစုပေါင်း ၅၀၂၃ ဦး ဝင်ပြိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

၂၀၂၁ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် CDM ဟု ခေါ်သော အာဏာဖီဆန်ရေးလှုပ်ရှားမှုပေါ်ပေါက်လာရာ ထိုဖြစ်ရပ်ကို လက်မခံသော ဝန်ထမ်းများက CDM လုပ်ခဲ့သလို စစ်ကော်မရှင်လက်အောက်တွင် တာဝန် ဆက်ထမ်းဆောင်နေသော ဝန်ထမ်းများကို တော်လှန်ရေးအင်အားစုများက Non CDM အဖြစ် သတ်မှတ် ထားသည်။

စစ်ကော်မရှင်၏ ရွေးကောက်ပွဲကို တော်လှန်ရေး အင်အားစုများက အတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲအဖြစ် သတ်မှတ်၍ ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်သွားမည်ဟု ထုတ်ဖော်ပြောဆိုထားသည့်အပြင် ပြည်သူများ အနေဖြင့် ပူးပေါင်းပါဝင်ခြင်းမပြုရန် တိုက်တွန်းထားသည်။

နိုင်ငံတကာ ထောက်ခံမှုရရှိရန် ကြိုးပမ်းနေသော စစ်တပ်က ၎င်းတို့၏ ရွေးကောက်ပွဲ မပျက်ပြားစေရန် ဥပဒေ ထုတ်ပြန်၍ အရေးယူနေသလို လေကြောင်းဗုံးကြဲမှုများ နေ့စဉ်နီးပါးပြုလုပ်နေသဖြင့် အရပ်သား အစုလိုက်အပြုံလိုက် သေဆုံးမှုများဖြစ်ပေါ်နေသည်။

ဥပဒေထုတ်သည့်နေ့မှစ၍ စက်တင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့အထိ ရွေးကောက်ပွဲဥပဒေဖြင့် အရေးယူထားသူ ၆၄ ဦး ရှိပြီး ထိုအထဲတွင် အသက်မပြည့်သေးသူများ ပါဝင်သည်။

ယခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၉ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်လိုက်သည့် ရွေးကောက်ပွဲ နှောင့်ယှက်ဟန့်တား ဖျက်ဆီးခြင်း မှ ကာကွယ်ပေးရေး ဥပဒေအရ ထောင်ဒဏ်၊ငွေဒဏ်များ အပါအဝင် အမြင့်ဆုံးပြစ်ဒဏ် သေဒဏ်အထိ ချမှတ်နိုင်ကြောင်း ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။