ရန်ကုန်မြို့မှာလေထုညစ်ညမ်းတာဟာ ဒီရက်ပိုင်းမှာ ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေတဲ့ အနီရောင်အဆင့်အထိ ရောက်ရှိလာပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံက မွမ်ဘိုင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံက ဘန်ကောက်မြို့တို့ထက် ပိုပြီးဆိုးရွားနေပါတယ်။

လေထုအရည်အသွေးတိုင်းတာ ထုတ်ပြန်ပေးနေတဲ့ ဆွစ်ဇာလန်အခြေစိုက် ဝက်ဘ်ဆိုက်တခုဖြစ်တဲ့ IQAir ရဲ့ ဒီဇင်ဘာ ၂ ရက် ည ၇ နာရီခွဲအချိန် ထုတ်ပြန်ချက်အရ ရန်ကုန်ရဲ့ လေထုအရည်အသွေးဟာ ခံနိုင်ရည်နည်းပါးသူတွေအတွက် ထိခိုက်နိုင်တဲ့အဆင့်ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

IQAir ဟာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေရဲ့ လေထုအရည်အသွေးကို အချိန်နဲ့တပြေးညီ တိုင်းတာဖော်ပြနေတာဖြစ်ပြီး ရန်ကုန်အတွက်ကတော့ ရန်ကုန်မှာရှိတဲ့ ထိုင်းသံရုံးအပါအဝင် နေရာ ၇ ခုမှာရှိတဲ့ လေထုအရည်အသွေး တိုင်းတာစက်တွေရဲ့ အချက်အလက်တွေကို ရယူထားတာဖြစ်ပါတယ်။

ဒီဇင်ဘာ ၂ ရက်အတွက် လေထုညစ်ညမ်းမှု ပျမ်းမျှအညွှန်းကိန်းက US AQI အရ ၁၂၈ ဖြစ်ပြီး အဆင့် ၁၀၁ ကနေ ၁၅၀ အထိကိုတော့ ခံနိုင်ရည်နည်းသူတွေအတွက် ထိခိုက်စေတဲ့အဆင့်လို့ သတ်မှတ်ပြီး ယေဘုယျကတော့ ကျန်းမာရေးမထိခိုက်ဘူးလို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။

လေထုအရည်အသွေးသတ်မှတ်ချက် အနီရောင်အဆင့်ကတော့ ၁၅၁ ကနေ ၂၀၀ အထိဖြစ်ပြီး လူတိုင်းကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီဇင်ဘာ ၂ ရက် မနက် ၈ နာရီခွဲကတော့ ရန်ကုန်မြို့လေထုအရည်အသွေးညွှန်းကိန်း (AQI) ဟာ ၁၇၈ ရှိလို့ အနီရောင်အဆင့်မှာရှိခဲ့ပြီး ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက် မနက်ကလည်း ၁၇၄ ရှိလို့ လေထုညစ်ညမ်းမှု ကမ္ဘာ့အဆင့် ၁၁ ကိုရောက်ခဲ့တယ်လို့ မြန်မာ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာလှုပ်ရှားနေတဲ့ Environment, Health and Safety Myanmar က IQAir ကို ကိုးကားပြီး ဖော်ပြထားပါတယ်။

IQAir ရဲ့ ပျမ်းမျှသတ်မှတ်ချက်အရ ဒီဇင်ဘာ ၂ ရက်မှာ ရန်ကုန်ရဲ့ လေထုအရည်အသွေး အညွှန်းကိန်းဟာ ကမ္ဘာ့အဆင့် ၂၂ ဖြစ်ပြီး ဒါဟာ အိန္ဒိယနိုင်ငံက မွမ်ဘိုင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံက ဘန်ကောက်မြို့တို့ထက် ပိုများနေတာပါ။

လေထုအရည်အသွေးကို တိုင်းတာစစ်ဆေးရာမှာ အချက်အလက်တွေ အများကြီးရှိပေမယ့် အခုထုတ်ပြန်ချက်တွေကိုတော့ PM 2.5 (လေမှာပါတဲ့ ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်တဲ့ အမှုန်ပါဝင်နှုန်း) ကို အဓိထား တိုင်းတာဖြစ်ပြီး အဲဒီအမှုန်တွေက ဆံချည်မျှင်ထက် ၂၅ ပုံ တပုံပဲ ရှိတာဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တွေရဲ့ ဆောင်းရာသီမှာလည်း ရန်ကုန်မှာ လေထုညစ်ညမ်းနှုန်းတက်လာခဲ့ဖူးပြီး ဆောင်းရာသီ မနက်ခင်းလေထုအေးလာတဲ့အခါ လေထုဖိအားပြန်လှန်ဖြစ်စဉ်ကြောင့် အေးတဲ့လေက မြေပြင်နားမှာ ကပ်နေပြီး အပေါ်မတက်နိုင်ဘဲ မီးခိုး၊ အမှုန်အမွှားတွေက လေထုထဲပိတ်မိနေတာကလည်း အကြောင်းရင်းတခုဖြစ်ပါတယ်။

အနီရောင်အဆင့် ရန်ကုန်လေထုညစ်ညမ်းမှု ဆရာဝန်များ သတိပေး

ရန်ကုန်မြို့တွင် ယခုရက်ပိုင်း မြူခိုးများအုပ်ဆိုင်းပြီး လေထုညစ်ညမ်းနေခြင်းကြောင့် အပြင်ထွက် သွားလာပါက နှာခေါင်းစည်းတပ်ရန် နှင့် အသက်ရှုလမ်း ကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါရှိ သူများအနေဖြင့် အပြင်ထွက်ခြင်းကို ရှောင်ကျဉ်ရန် ဆရာဝန်များက သတိပေး ပြောကြားလိုက်သည်။

နိုင်ငံပေါင်း ၁၂၃ နိုင်ငံ၏ လေထုအရည်အသွေးအခြေအနေကို စောင့်ကြည့်နေသည့် IQ Air ၏ ယနေ့ (ဇန်နဝါရီ ၂၇ ရက်) တိုင်းတာချက်အရ ရန်ကုန်မြို့ ၏ လေထုညစ်ညမ်းမှုသည် ညွှန်းကိန်း ၁၆၅ AQI ဖြင့် ကမ္ဘာ့အဆင့်ရှစ်တွင် ရှိနေကြောင်း‌ ဖော်ပြထား၍ ယင်းသည် ကျန်းမာရေးအတွက် မသင့်တော်သည့် အနီရောင်အဆင့်ဖြစ်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက သတိပေးထားသည်။

ရန်ကုန်၊ ဗဟန်း၊ ဒဂုံမြို့တို့တွင် အနီရောင်အဆင့်နှင့် ကမာရွတ်မြို့တွင် လိမ္မော်ရောင်အဆင့်ရှိကြောင်း ယနေ့ မွန်းလွဲပိုင်းတွင် IQ Air က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

အိမ်နီးချင်း ထိုင်းနိုင်ငံတွင်လည်း လေထုညစ်ညမ်းမှု ဖြစ်ပေါ်နေပြီး ဇန်နဝါရီလ ၂၄ ရက်နေ့တွင် မြို့တော်ဘန်ကောက်၏ လေထုညစ်ညမ်းမှုသည် ကမ္ဘာ့အဆင့် ခုနစ် တွင် ရှိခဲ့သည်။

ခရိုင် ၃၁ ခုမှ ကျောင်းပေါင်း ၃၅၂ ကျောင်း ပိတ်ထားခဲ့ပြီး ယာဉ်အသွားအလာ လျှော့ချနိုင်ရန် ဘတ်စ်ကားကဲ့သို့ အများပြည်သူသယ်ယူပို့ဆောင်မှုခရီးစဉ်များကို ယခုသီတင်းပတ်အတွင်း အခမဲ့ စီးနင်းခွင့်ပြုခဲ့ရကာ ယနေ့ ဘန်ကောက်၏ လေထုညစ်ညမ်းမှုသည် အဆင့် ၄၆ သို့ ကျဆင်းသွားပြီဖြစ်ကြောင်း IQ Air ၏ ဖော်ပြချက်အရ သိသည်။

ယခုလို လေထုညစ်ညမ်းမှုဒဏ်ကို အဆုတ်ရောင် ရောဂါရှိသူများ၊ နာတာရှည်ပန်းနာ ရင်ကြပ် ရှိသူများနှင့် နာတာရှည်လေပြွန်ရောင် ရောဂါဝေဒနာ ခံစားနေရသူများအပြင် လေဖြတ်ထားသူနှင့် နှလုံးရောကျဉ်းသူတို့လည်း သတိပြုသင့်ကြောင်း CDM အမျိုးသမီးဆရာဝန်တဦးက ပြောသည်။

“အသက်ကြီးပိုင်းတွေနဲ့ ကလေးတွေက တခြားလူလတ်ပိုင်းတွေထက် ပိုခံရတယ်ပေါ့။ ဖြစ်နိုင်ရင် ဒီချိန်အိမ်မှာပဲနေတာပိုကောင်းတယ်ပေါ့။ မဖြစ်မနေ ထွက်ရမယ်ဆိုလည်း နှာခေါင်းစည်း တပ်ပေးပေါ့” ဟု CDM အမျိုးသမီးဆရာဝန် က ပြောသည်။

အပြင်သွားပါက ကိုယ်ပိုင်ကား နှင့် Taxi ကဲ့သို့ ကားများကို အသုံးမပြုဘဲ အများသုံး ယာဉ်ကြီးများကိုသာ ပိုမိုအသုံးပြုသင့်ကြောင်းလည်း ၎င်းက အကြံပြုသည်။

ရန်ကုန်မြို့၌ နံနက်ပိုင်းအချိန်များတွင် မြူများဆိုင်းနေပြီး ယင်းအခြေအနေသည် ဆောင်းရာသီဖြစ်သဖြင့် မြူဆိုင်းနေသည်ဟုသာ အများစု ထင်မြင်ကြရာ လေထုညစ်ညမ်းမှု ဖြစ်ပွားနေသည်ကို လူထုသိရှိမှု အားနည်းနေသေးကြောင်း ရန်ကုန်၊ တောင်ဥက္ကလာပမြို့နယ်တွင် နေထိုင်သည့် အမျိုးသမီးတဦးက ပြောသည်။

“မနက်အစောဆိုရင်တော့လေ အရင်က မတွေ့ဖူးတဲ့ မြူတွေ တွေ့တယ်။ ဆောင်း မို့လို့ မြူဆိုင်းတယ်ပဲ ထင်တာပေါ့ မသိတဲ့လူတွေကတော့။ တချို့လေထုညစ်ညမ်းနေတယ်ဆိုတာကို မသိကြဘူး။ နှာခေါင်းစည်းလည်း မတပ်ကြဘူး။ ပုံမှန်ပဲ သွားလာနေကြတာ။ ဒါပေမဲ့ နှာစေးချောင်းဆိုး တအားဖြစ်တယ်” ဟု တောင်ဥက္ကလာပမြို့နယ်တွင် နေထိုင်သည့် အမျိုးသမီးက ပြောသည်။

အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) နှင့် စစ်ကောင်စီတို့ကလည်း လက်ရှိ ရန်ကုန်မြို့၏ လေထုညစ်ညမ်းမှုသည် အနီရောင်အဆင့် ရောက်ရှိနေ၍ နှာခေါင်းစည်းတပ်ကြရန် ယနေ့ တိုက်တွန်းချက် ထုတ်ပြန်ထားသည်။

လေထုအတွင်း ညစ်ညမ်းပစ္စည်းပါဝင်မှုပမာဏအပေါ်မူတည်၍ လေထုအရည်အသွေးညွှန်းကိန်း (Air Auality Idex-AQI) အဆင့်များ ခွဲခြားသတ်မှတ်ထားရာ AQI ၀ မှ ၅၀ အဆင့်သည် အစိမ်းရောင် ကောင်းမွန်သည့် အဆင့်ဖြစ်ပြီး ညွှန်းကိန်း ၅၁ မှ ၁၀၀ သည် ပန်းရောင်ဖျော့ အလယ်အလတ်အဆင့် ဖြစ်ကာ ညွှန်းကိန်း ၁၀၁ မှ ၁၅၀ သည် ထိခိုက်လွယ်သူများအတွက်မကောင်းသည့် လိမ္မော်ရောင် အဆင့်ဖြစ်သည်။

ညွှန်းကိန်း ၁၅၁ မှ ၂၀၀ ကို ကျန်းမာရေးအတွက် မကောင်းသည့် အနီရောင် အဆင့်ဟု သတ်မှတ်သကဲ့သို့ ၂၀၁ မှ ၃၀၀ သည် ခရမ်းရောင် ကျန်းမာရေး ထိခိုက်စေသည့်အဆင့်ဖြစ်ကာ ၃၀၁ နှင့်အထက်ကို အန္တရာယ်ပေးသည့်အဆင့်ဟု သတ်မှတ်ကြောင်း သိရသည်။

IQ Air ၏ ဖော်ပြချက်အရ ပါကစ္စတန်၊ အိန္ဒိယ၊ တရုတ်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် ယူဂန္ဓာနိုင်ငံ က မြို့ကြီးများ၏ လေထုအရည်အသွေးသည် မြန်မာနိုင်ငံထက် ညစ်ညမ်းမှု ပိုများနေကြောင်း ဆိုသည်။

ကမ္ဘာ့လူဦးရေ၏ ၉၉ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သည် အရည်အသွေးညံ့ဖျင်းသည့်လေကို ရှုနေရကာ လေထုညစ်ညမ်းမှုနှင့် ဆက်နွယ်ကာ နှစ်စဉ်လူ ၇,၀၀၀,၀၀၀ ခန့် အချိန်မတိုင်မီ သေဆုံးနေရကြောင်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) ပြောထားသည်။