ဖုန်းစစ်ဆေးရာမှာ VPN သာမက ဖုန်း Contact list တွေအထိ စစ်ဆေးနေ

မန္တလေးမြို့မှာ ယခု ဇန်နဝါရီ လဆန်းကစလို့ စစ်အုပ်စုက လမ်းသွားလမ်းလာ ပြည်သူတွေကို ဖမ်းဆီးစစ်ဆေး ငွေညှစ်တာတွေ ပိုမို လုပ်ဆောင်နေပြီး ဖုန်းတွေကို အဓိကထား စစ်ဆေးနေတယ်လို့ မြို့ခံတွေက ပြောပါတယ်။

ဇန်နဝါရီလ ၁ရက်မှာ စစ်အုပ်စုက ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေး ဥပဒေကို အတည်ပြုပြီးနောက် အခုလို စစ်ဆေး ငွေညှစ်တာတွေ ပိုလုပ်နေတာ ဖြစ်ပြီး ဖုန်းတွေကို စစ်ဆေးရာမှာ VPN (Virtual Private Network) သာမက Contact list (ဖုန်းနံပါတ် မှတ်တမ်းစာရင်း) တွေ၊ Call History (ခေါ်ဆိုမှုမှတ်တမ်း) တွေအထိ စစ်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

မန္တလေးမြို့တွင်း လမ်းမတွေပေါ်မှာ စစ်အုပ်စု၊ ရဲ၊ ယာဉ်ထိန်း၊ ပျူစောထီး၊ မီးသတ်၊ ရပ်ကွက်လုံခြုံရေး စတဲ့ လက်နက်ကိုင်တွေရော၊ အရပ်ဝတ်တွေရော အပါအဝင် အင်အား ၅၀ လောက် ပါတဲ့ အဖွဲ့တွေနဲ့ လမ်းသွား လမ်းလာတွေကို တားဆီးစစ်ဆေးကာ လက်နက်ပြ မိုက်ကြေးခွဲ ငွေညှစ်နေတာ ဖြစ်ပြီး ရှောင်လို့မလွတ်အောင်ကို စစ်ဆေးနေတာလို့ ကိုယ်တိုင်စစ်ဆေးခံခဲ့ရသူတွေက ဆိုပါတယ်။

“သူတို့ (စစ်အုပ်စု)က အဓိက ကတော့ သာမန်လူ ဆိုလို့ရှိရင် ဆိုင်ကယ် ဦးထုပ်လောက်နဲ့ ယာဉ်မောင်း လိုင်စင် လောက်နဲ့ပဲ စစ်တာပဲ ရှိတာ။ လူငယ် လူရွယ်တွေ လူလတ်ပိုင်းတွေ ဆိုလို့ရှိရင်တော့ ဖုန်းကို အဓိကထားပြီး စစ်တာပေါ့နော။ စစ်တဲ့ဟာက သူတို့က အဓိကက မော်တော်ပီကယ်ကတော့ ယာဉ်မောင်းလိုင်စင်တို့ ဆိုင်ကယ် ဦးထုပ်တို့ ဘာတို့ စစ်တယ်။ စစ်သားနဲ့ ရဲနဲ့ကတော့ ဖုန်းကို ယူစစ်တယ်။ သူတို့ ဘာကို အဓိကထားပြီး ဝင်ကြည့်လဲ ဆိုတော့ VPN ကြည့်တယ်၊ VPN မတွေ့တော့ မေးတယ်၊ မင်း Facebook မသုံးဘူးလားဆိုတော့ Facebook က ဘယ် VPN ချိတ်ရမယ်မှန်း မသိတာနဲ့ မသုံးဖြစ်ဘူးဆိုပြီးတော့ ပြောရတာပေါ့နော။ နောက်တစ်ခုကကျ သူတို့ Titok ကို ဝင်ကြည့်တယ်။ Titok ကို ဝင်ကြည့်ပြီးတော့ ကျွန်တော်တို့တောင်မှ မရှာတတ်ပါဘူး။ ကျွန်တော်လည်း Titok သုံးတယ်ဆိုတာ တက်လာတဲ့ဟာလေးတွေလောက် ကြည့်တာဆိုတော့ ဟိုလိုလည်း မသုံးဖြစ်ဘူး။ ဒါပေမဲ့ သူတို့က ဘယ်လို ဝင်ကြည့်တာလဲတော့ ကျွန်တော် မသိဘူး။ Titok ထဲမှာ သူက follow လုပ်ထားတဲ့ဟာတွေ ကြည့်တယ်။ ပြီးလို့ရှိရင် Titok ထဲကနေပြီးမှ အသဲလေးတွေ ပေးထားတဲ့ file တွေ သူတို့ ဝင်ကြည့်တယ်။ အဲ့ထဲကနေမှ ဒီဘက် (တော်လှန်ရေး)ကဟာတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ဟာတွေ့ရင် သူတို့ ဆွဲစိ(ဖမ်း)မယ့်ပုံပေါ့နော်။ ကျွန်တော်က Titok ထည့်ပဲ ထားတာရှိတာ ဘာမှမသုံးတော့ သူတို့မတွေ့ဘူး။ သူတို့ အဲ့ထဲတွေ ဝင်ကြည့်တယ်” လို့ မြို့ခံအမျိုးသားတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။

စစ်အုပ်စုက Social media (ဆိုရှယ်မီဒီယာ) တွေတင်မကဘဲ ဆက်သွယ်ရေး Application (အက်ပ်လီကေးရှင်း) တွေကိုလည်း ဝင်ကြည့်ပြီး စစ်ဆေးတာတွေ လုပ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“Viber, Telegram အဲ့ဒီဟာတွေလည်း ကြည့်တယ်။ Telegram ဆိုလို့ရှိရင်လည်း channel တွေ join ထားတာ ရှိလားပေါ့နော။ Viber ဆိုလို့ရှိရင်လည်း စကားပြောထားတာတွေ စာပေးစာယူလုပ်ထားတာတွေပေါ့” လို့ စစ်အုပ်စုက စစ်ဆေးငွေညှစ်တဲ့အကြောင်းကို အထက်ပါ မြို့ခံ အမျိုးသားက ပြောပါတယ်။

ဒါ့အပြင် Phone contact list (ဖုန်းနံပါတ် မှတ်တမ်းစာရင်း) နဲ့ Phone call list (ဖုန်းခေါ်စာရင်း) တွေ အထိပါ ရှာဖွေ စစ်ဆေးတာတွေ ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“ဖုန်း contact list ကို ဝင်ကြည့်ပြီးတော့မှ သူတို့ထဲမှာ ရှိတဲ့စာရင်း၊ အဲ့တာကိုတော့ ကျွန်တော် မမြင်ရဘူး။ သူတို့ထဲမှာ ဖုန်းနံပါတ်တချို့ ရှိလိမ့်မယ် ထင်တယ်၊ အဲ့ဒီဖုန်းနံပါတ်တွေကို သူတို့ ရိုက်ကြည့်တယ်။ contact list မှာ ရှိလား၊ phone call list မှာ ရှိလား၊ ရိုက်ကြည့်တယ်နဲ့တူတယ်”

မန္တလေးမှာ စစ်အုပ်စုက ရှောင်လို့ မလွတ်အောင်ကို ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးတာတွေ လုပ်နေပြီး အဓိကအားဖြင့် ငွေညှစ်ဖို့ စစ်ဆေးတာ ဖြစ်ပေမယ့် တော်လှန်ရေးနဲ့ ဆက်စပ်သူတွေကို ဖမ်းဆီးနိုင်ဖို့၊ စစ်အုပ်စုကို ပိုမို ရိုသေ ကျိုးနွံလာဖို့ အတွက်ပါ အာဏာပြ စစ်ဆေးနေတာလို့ မြို့ခံတွေက ပြောပါတယ်။

မန္တလေးမှာ စစ်အုပ်စုက ဖုန်းစစ်ဆေးတာတွေ ပိုများလာပြီး စစ်ဆေးခံရသူ အများစုကို အပြစ်မရှိ အပြစ်ရှာပြီး ငွေကျပ် ၃၀,၀၀၀ ၊ ၅၀,၀၀၀ စသဖြင့် ငွေညှစ်တောင်းယူလေ့ ရှိတယ်လို့ မန္တလေး မြေပြင်ကင်းထောက်အဖွဲ့ တစ်ခုဖြစ်တဲ့ Voice of Mandalay – Vomdy က ပြောပါတယ်။

“စစ်ဆေးမှု နေ့တိုင်း ပိုများလာတယ်၊ ဆိုင်ကယ်ဦးထုပ် ပါပြီး အကုန်ပြည့်စုံရင်တောင် ဖုန်းယူ စစ်ကြတယ်၊ အရင်က အစစ်အဆေး နေရာတွေဆို တူးဘောက် (ဆိုင်ကယ် Tool Box) ကိုပဲ စစ်ဆေးကြတာ၊ ဆိုက်ဘာဥပဒေ ထုတ်ပြီးနောက်ပိုင်းတော့ နေရာ တော်တော်များများ ဖုန်း စစ်လာကြတယ်၊ စကစရဲ့ ဆိုက်ဘာ ဥပဒေကတော့ သိတဲ့အတိုင်းပဲ VPN စစ်တယ်ဆိုတာကတော့ အောက်ကကောင်တွေရဲ့ ငွေရှာပေါက်ပေါ့ဗျာ”

စစ်ဆေးသူ အများစုဟာ ပျူစောထီးနဲ့ ရပ်ရွာလုံခြုံရေး အမည်ခံ အပြာယူနီဖောင်းဝတ်တွေ ဖြစ်ပြီး ငွေရဖို့ အဓိကထား စစ်ဆေးနေကြကာ အခုလို လမ်းပေါ်မှာ ပြည်သူတွေရဲ့ ဖုန်းတွေကို ယူငင်စစ်ဆေးတာဟာ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်နေတယ်ဆိုတာကိုတောင် သိရှိသဘောပေါက်ကြဟန် မရှိဘူးလို့ မန္တလေးမြို့ခံ အမျိုးသမီး တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။

“လူ့အခွင့်အရေးကို အဆုံးထိ ချိုးဖောက်နေတာပဲလေ။ ကိုယ့်ဖုန်းတောင် စိတ်ကြိုက် ယူစစ်ကြတယ်။ အပြင်သွားရင်တောင် မလုံခြုံဘူး ဘာမှ။ မန္တလေးက စစ်တာတွေက သူခိုး၊ဓားပြထက် ပိုကြောက်နေရတယ်။ ခုက စစ်ရင် ရခ နဲ့ စခ တွေ များတယ်။ တချို့ဆို ‌အဖြူကောင်တွေ (ယာဉ်ထိန်း) သိပ်မပါဘူး။ ရခတွေနဲ့ အရပ်ဝတ်ပဲ ပါပြီး စစ်ကြတာ။ လမ်းဆုံမှာတောင် မဟုတ်ဘူး။ လမ်းဘေးတွေကနေ ကွယ်ပြီး စောင့်နေတာ။ ပြီးမှ ထွက်ထွက် လာတာ”

လမ်းပေါ်မှာ စစ်ဆေးနေတဲ့ စစ်အုပ်စုကို ရှောင်ရှားဖို့ မလွယ်ဘူးလို့ မြို့ခံအမျိုးသားတစ်ဦးကလည်း ပြောပါတယ်။

“မြင်လိုက်လို့ ရှောင်လို့လည်း မရဘူး။ အဲ့ဒီ ယူနီဖောင်းဝတ်တွေက စစ်တယ်ဆေးတယ် လုပ်တယ်။ ဒါမဲ့ သူတို့ အရပ်ဝတ်တွေ၊ ပျူစောထီးလို ကောင်တွေက လမ်းထောင့်တွေ၊ တခြားလမ်းထောင့်တွေမှာ ပြန်ကွေ့တဲ့ဟာတွေကို ဖမ်းတာ ရှိတယ်။ အဲ့လိုမျိုး သွားရင်းလာရင်းနဲ့တောင်မှ ဖုန်း မယူသွားတဲ့ပုံစံမျိုးလည်း လုပ်လို့ မရလောက်ဘူး ထင်တယ်။ ဘာလို့လဲဆို ကျွန်တော့်ဘေးမှာ စစ်ခံရတဲ့ ယောက်ျားလေး နှစ်ယောက်ပေါ့နော။ သူတို့ဆိုလို့ရှိရင် စစ်တယ်၊ ဖုန်းမေးတယ်ပေါ့နော် တစ်ယောက်က ဖုန်းမပါဘူးတဲ့။ ဖုန်းမပါဘူးဆို မင်းဖုန်း ဘယ်မှာတုန်းဆို မီးမလာလို့ အားသွင်းထားခဲ့တာပေါ့နော်၊ မရဘူး၊ မင်းဖုန်းကို ပြန်သွားယူ ဘာညာအထိ လုပ်တာရှိတယ်။ ဒီကောင်တွေကိုက ခုနောက်ပိုင်း ဘယ်လို စီမံချက်လဲ မသိဘူး။ အဲ့တော့ ဖုန်းနှစ်လုံးလောက် ကိုင်ထားပြီး တစ်လုံးကို အလွတ် သီးသန့်ထားထားတာပဲ ကောင်းတယ်”

အပြင်ထွက် သွားလာမယ်ဆိုရင် အရေးကြီးတဲ့ဖုန်းကို အိမ်မှာထားခဲ့တာမျိုး၊ ဘယ်နေရာတွေ စစ်ဆေးနေလဲ ဆိုတာကို ကြိုတင်စုံစမ်းပြီးမှ သွားလာတာမျိုး လုပ်သင့်တယ်လို့ မြို့ခံအချင်းချင်း အကြံပြုကြပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ဇန်နဝါရီ ၁ရက်နေ့မှာ အတည်ပြုခဲ့တဲ့ စစ်အုပ်စုရဲ့ ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေး ဥပဒေမှာ စစ်အုပ်စုရဲ့ ခွင့်ပြုချက် မရှိဘဲ VPN ထူထောင်တာ၊ ဝန်ဆောင်မှုပေးတာတွေ လုပ်ခွင့်မရှိဘဲ လုပ်ဆောင်ပါက ထောင်ဒဏ် တစ်လကနေ ခြောက်လအထိ ဖြစ်စေ၊ ဒဏ်ငွေ ကျပ် ၁၀ သိန်းကနေ သိန်း ၁၀၀ အထိဖြစ်စေ၊ ဒဏ် နှစ်ရပ်လုံးဖြစ်စေ အရေးယူမယ်လို ပါရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူသုံးများတဲ့ Social Media platform တွေဖြစ်တဲ့ Facebook, Instagram, Twitter စတာတွေကို ၂၀၂၁ စစ်အာဏာသိမ်းစ ကတည်းက စစ်အုပ်စုက အသုံးပြုခွင့် ပိတ်ပင်ထားတာကြောင့် VPN တွေကို ကြားခံပြီး အသုံးပြုနေကြရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

“ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးဥပဒေကို အကြောင်းပြုကာ ဖုန်းများကို စစ်ဆေးပြီး မတရား ဖမ်းဆီးခြင်း၊ ငွေတောင်းခြင်း များကို နေ့စဉ်ဆိုသလို ကျူးလွန်နေသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ …။ နေအိမ်ပြင်ပသို့ သွားလာသော အခါတွင် မိမိ သွားရမည့် လမ်းများပေါ်တွင် စစ်ဆေးမှုများ ရှိနိုင်သော အခြေအနေ ရှိပါက မိမိဖုန်းအတွင်းမှ VPN အပါအဝင် ဖျက်သင့် ဖျက်ထိုက်သည်များကို ကြိုတင် ဖျက်ထားကြရန်နှင့် ညအချိန်မတော် ဧည့်စာရင်း ဝင်ရောက် စစ်ဆေး ပါကလည်း VPN အပါအဝင် ဖျက်သင့်ဖျက်ထိုက်သည်များကို ဖျက်ထားကြပါရန်” လို့ မန္တလေးမှာ စစ်အုပ်စုက စစ်ဆေးငွေညှစ်တာတွေ လုပ်နေကြောင်း မန္တလေးသပိတ်အင်အားစုကလည်း ထုတ်ပြန်သတိပေးထားပါတယ်။

မန္တလေးမှာ လမ်းသွားလမ်းလာတွေကို တားဆီးစစ်ဆေး ငွေညှစ်နေတဲ့ စစ်အုပ်စု/Photo – CJ