တိုင်းရင်းသားပြည်သူတွေရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးတွေကို လက်နက်ကိုင်နည်းလမ်းတွေနဲ့ ချိုးဖောက်နေကြတာလို့ စစ်ရာဇဝတ်မှုများစွာ ကျူးလွန်နေတဲ့ စစ်တပ်ခေါင်းဆောင်ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင် လှိုင်က ပြောပါတယ်။

ဒီဇင်ဘာ ၁၀ ရက်နေ့မှာ ကျရောက်တဲ့ ၇၆ နှစ်မြောက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလူ့အခွင့်အရေးနေ့အ ခမ်းအနားမှာ စစ်ခေါင်းဆောင်က နိုင်ငံအတွင်း တည်ငြိမ်မှုပျက်ပြား‌အောင် လုပ်ဆောင်နေတာဟာ တိုင်းရင်းသားပြည်သူတွေရရှိမယ့် လွတ်လပ်ခွင့်နဲ့ လူ့အခွင့်အရေးတွေကို ပျက်ပြားအောင် ဖျက်ဆီးနေတာလို့ ဆိုပါတယ်။

မွန်ပြည်ကာကွယ်ရေးတပ် MSDF တပ်မှူး ဒေါက်တာသီရိမွန်ချမ်းက အာဏာသိမ်းပြီး အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်တွေ လုပ်နေတာဟာ စစ်ကောင်စီဆိုတာ အားလုံးကသိနေကြတဲ့အတွက် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်ခံနေရတဲ့သူတွေကို အပြစ်ပုံချတဲ့သဘောလို့ ပြောပါတယ်။

“စစ်ကောင်စီရဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေကိုခံရတဲ့ တိုင်းရင်းသားပြည်သူတွေကိုပြန်ပြီး အ ပြစ်ပုံချတဲ့သဘောပါပဲ။ သူတို့ရေးဆွဲထားတဲ့ အခြေခံဥပဒေကိုချိုးဖောက် လက်နက်အားကိုး အာ ဏာသိမ်းပြီး အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်တွေ လုပ်နေတာက စစ်ကောင်စီဆိုတာ တစ်တိုင်းပြည်လုံးရော တစ်ကမ္ဘာလုံးကပါ အတိအလင်းသိနေကြတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီလကနေ ဒီကနေ့အထိ တိုင်းရင်းသားပြည်သူတွေရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးကို ချိုးဖောက်ပြီး လွတ်လပ်ခွင့်ပျက်ပြားအောင် လုပ်ဆောင်နေတဲ့ အဓိကတရားခံက မင်း‌အောင်လှိုင်ဦးဆောင်တဲ့ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီပါ”လို့ ဆိုပါတယ်။

ဩဂုတ်လမှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ IIMM ရဲ့ အစီရင်ခံစာအရ မြန်မာစစ်တပ်ဟာ နိုင်ငံတဝန်းမှာ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်တဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေနဲ့ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေကို ပိုမိုပြင်းထန်စွာ ကျူးလွန်နေတဲ့ အထောက်အထား အများအပြားရှိတယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ခေတ်အဆက်ဆက် အာဏာသိမ်းမှုတွေ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း ဒီမိုကရေစီစနစ် ထွန်းကားခဲ့ပေမယ့် မဲမသမာမှုစွပ်စွဲချက်နဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီမှာ စစ်တပ်ကတစ်ကျော့ပြန် အာဏာသိမ်းယူခဲ့ပါတယ်။

အဲဒီနောက်ပိုင်း လူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေဟာ ပိုမိုဆိုးရွားလာခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီတပ်ဟာ အရပ် သားတွေကို လက်နက်ကိုင်တိုက်ခိုက်တာ၊သတ်ဖြတ်တာ၊အစုလိုက်အပြုံလိုက် ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်တာ၊ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်တာစတာတွေကို ဆက်တိုက်ကျူးလွန်လာပါတယ်။

ISP Myanmar ရဲ့ အချက်အလက်တွေအရ အာဏာသိမ်းမှု သုံးနှစ်ကျော်အတွင်း အရပ်သားတွေအပေါ် ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရတဲ့ ဖြစ်စဉ် ၆၅ ခုထက်မနည်း ရှိခဲ့ပြီး အရပ် သား ၁,၃၀၇ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ရတယ်လို့ အောက်တိုဘာ ၂၃ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

လူ ၁၀ ဦးနဲ့အထက် အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှုတွေထဲက ၉၂ ရာခိုင်နှုန်းကို ပျူစောထီးအပါအ ဝင် စစ်ကောင်စီတပ်တွေနဲ့ သစ္စာခံတပ်တွေက ကျုးလွန်ခဲ့ကြတာပါ။ ဖြစ်စဉ်အနေနဲ့ ၆၀ ခုထက်မ နည်းရှိခဲ့ပြီး အရပ်သား ၁,၂၁၀ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ရပါတယ်။

ကချင်လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ KHRW တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက စစ်ကောင်စီဟာ ပြည်သူတွေနေတဲ့နေရာတွေမှာ ဗုံးကြဲတာ ပစ်ခတ်တာနဲ့ မတရားဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်တာတွေ အမြဲတမ်းလုပ် ဆောင်နေတာလို့ ပြောပါတယ်။

“စစ်ကောင်စီကတော့ ပြည်သူလူထုအပေါ်မှာ တိုက်လေယာဉ် ဗုံးကြဲချတာ၊ စစ်ရှောင်တွေနေတဲ့ စခန်းတွေမှာ စောင့်ကြည့်တာမျိုး။ ပြည်သူတွေ နေတဲ့နေရာတွေမှာ လက်နက်ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်တာတွေ အမြဲတမ်းရှိပါတယ်။ ပြီးတော့ မတရားဖမ်းဆီးတာတွေ အမျိုးသမီးတွေကို အကြမ်းဖက်တာတွေပေါ့။ မတရား သတ်ဖြတ်တာတွေ လည်း အမြဲတမ်း ရှိပါတယ်။ ဒီ ၂ နှစ် ၃ နှစ် ၄ နှစ်ကာလအတွင်းမှာ သူကတော့ အမြဲတမ်းလုပ်ဆောင်နေပါတယ်” လို့ ဆိုပါတယ်။

စစ်ကောင်စီကတော့ နိုင်ငံအတွင်းရှိ တိုင်းရင်းသားပြည်သူတွေရဲ့ အခွင့်အရေးတွေ တန်းတူညီမျှရေးနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးရရှိရေးအတွက် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်နေသလို ရွေး‌ကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်ရေး အလေးထားလုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ ဝါဒဖြန့်ပါတယ်။

ငြိမ်းချမ်းသာယာမှုနဲ့ လူမှုစီးပွားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ပြီး လူ့အခွင့်အရေးစံနှုန်းမြင့်မားတဲ့ နိုင်ငံဖြစ် လာဖို့ တိုင်းရင်းသားပြည်သူတစ်ရပ်လုံးအနေနဲ့ စစ်ကောင်စီနဲ့အတူ လက်တွဲပူးပေါင်းသွားကြဖို့ စစ်ခေါင်းဆောင်က တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

တစ်ဘက်မှာ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ရိုဟင်ဂျာအရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေအတွက် သူ့ကို ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ပေးဖို့ နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှုတရားရုံး ICC ရှေ့နေက လျှောက်တင်ထားတာပါ။

ဒီအပေါ် လူ့အခွင့်အရးချိုးဖောက်မှုတွေကို အမြန်ဆုံးရပ်တန့်ဖို့ စစ်ကောင်စီကို ICC ကဖမ်းဝရမ်း ထုတ်ပြန်ပြီး ချက်ချင်းအရေးယူဆောင်ဖို့အချိန်ရောက်ရှိကြောင်း ကချင်လူ့အခွင့်အရေး စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ KHRW က ထောက်ပြပါတယ်။

အလားတူ ကရင်လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ KHRG ကလည်း နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းအနေနဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်တဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေ အားလုံး အဆုံးသတ်ဖို့ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ အနာဂတ်ကို အကာအကွယ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။