Doti – Tumbal Ilmu Hitam (2025) ဒိုတီ(Doti) ဆိုတာအင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ဆူလာဝေစီကျွန်းစုဘက်မှာရှိတဲ့ မာကတ်ဆာမျိုးနွယ်တွေရဲ့ယုံကြည်ချက်အရ ကြောက်စရာကောင်းလှတဲ့အောက်လမ်းအတတ်မျိုးဖြစ်ပြီးလူတစ်ဦးကိုအဝေးက ကျိန်စာတိုက်ရင်းကျိန်စာမိသူခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ကင်းခြေများ၊အပ်တွေ၊ဖန်ကွဲစတွေပါရောက်ရှိသွားအောင်လုပ်နိုင်တယ်လို့ယုံကြည်ကြပါတယ်။ ဇာတ်လမ်းကိုတော့ ၉၀ နှစ်များဝန်းကျင်လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်ဖြစ်ရပ်တွေနဲ့ပြည့်နှက်နေတဲ့ရွာတစ်ရွာမှာအခြေခံထားပါတယ်။ အဲ့ဒီရွာမှာထူးဆန်းပြီးကြောက်စရာကောင်းတဲ့သေဆုံးမှုတွေဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်လာပြီး သေဆုံးသူတွေရဲ့ရုပ်အလောင်းတွေကလည်းဒိုတီ နဲ့အတိုက်ခံထားရတဲ့ လက္ခဏာတွေပေါ်ပေါက်နေပါတယ်။ ရွာသားတွေကတော့ ဒါဟာ သူတို့အစဉ်အလာ ဘိုးဘေးတွေကိုပူဇော်ခြင်းဓလေ့ကိုရပ်ပြီးဘုရားဘက်ကို စိတ်လည်လာအောင် ကျမ်းစာလာသင်ပေးတဲ့ ဘာသာရေးဆရာကြောင့်လို့မှန်းဆစွပ်စွဲကာ အဲ့ဒီဆရာဟာ ဒိုတီအောက်လမ်းဆရာတစ်ဦးပဲလို့စွပ်စွဲပြီး သူတို့ကိုယ်တိုင်တရားစီရင်ခဲ့ကြပါတော့တယ်။ နောက် ၁၅ နှစ်အကြာမှာတော့ အဲ့ဒီရွာကိုပြန်ရောက်လာတဲ့ လူငယ်တစ်ဦးနဲ့အတူ တစ်ချိန်ကဖြစ်ရပ်ဆိုးတွေ၊ သေဆုံးမှုတွေပါရွာဆီကိုတကျော့ပြန်ရောက်ရှိလာချိန်မှာတော့ ရွာသားတွေက အဲ့ဒီလူငယ်ဟာ တစ်ချိန်က မတရားစီရင်ခံခဲ့ရတဲ့ တရားဟောဆရာရဲ့သားဖြစ်ပြီးသူတို့ရွာကိုကလဲ့စားချေဖို့ပြန်ရောက်လာတာဖြစ်တယ်လို့ တစ်ထစ်ချသတ်မှတ်ပြီးထိပ်တိုက်တွေ့ကြပါတော့တယ်။ ၁၉၉၀ ဝန်းကျင်ကအင်ဒိုဟော်ရာရုပ်ရှင်တွေရဲ့အငွေ့အသက်တွေအပြည့်နဲ့ဖြစ်ပြီး အထူးပြုလုပ်ချက်၊ ဇာတ်လမ်းဖွဲ့စည်းပုံတွေကအစ အဲ့ဒီခေတ်ကာလအရိပ်တွေယှက်သမ်းနေတာတွေ့ရပါလိမ့်မယ်။

တိုင်းရင်းသားကျေးရွာ ကရင်နှစ်သစ်ကူးနေ့လူများပြီး ကလေးငယ်တွေ ပျောက်ဆုံး‌ ရန်ကုန်မြို့၊ သာကေတမြို့နယ်မှာရှိတဲ့ တိုင်းရင်းသားကျေးရွာမှာပြုလုပ်တဲ့ ကရင်နှစ်သစ်ကူးတော်လာရောက်တဲ့သူများပြားတာကြောင့် ကလေးငယ်တွေ ပျောက်ဆုံးမှုဖြစ်ပွားခဲ့တယ်လို့ ပွဲတော်ကျင်းပရေးကော်မတီထံက သိရပါတယ်။ ဒီကနေ့ ဒီဇင်ဘာ ၁၉ ရက်မှာ ကျရောက်တဲ့ ကရင်နှစ်သစ်ကူးပွဲတော်ကို တိုင်းရင်းသားကျေးရွာမှာ ပြုလုပ်ခဲ့တာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ ကရင်နှစ်သစ်ကူးပွဲတော်ကို လာရောက်လည်ပတ်သူအလွန်များပြားတာကြောင့် ကလေးငယ်တွေနဲ့ လူစုကွဲသွားပြီး ပျောက်သွားတာ ဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ” လူတွေက တော်တော်များတာ။ ကျိတ်ကျိတ်တိုးနေတာ။ လူတွေလည်းပိ။ ကလေးတွေကို လက်ကဆွဲပြီး လူအုပ်ကြားထဲတိုးတော့ လက်ကနေလွတ်ပြီး ပျောက်သွားကြတာ။ အခုထိလည်းရှာမတွေ့သေးဘူး။ မနှစ်ကထက်ပိုများတယ်”လို့ ကရင်နှစ်သစ်ကူးပွဲတော်ကို လာရောက်သူတစ်ဦးကပြောပါတယ်။ ကရင်နှစ်၂၇၆၅ ခုနှစ်၊ ကရင်အမျိုးသားနှစ်သစ်ကူးပွဲတော်ကို အနယ်နယ်အရပ်ရပ်မှာရှိတဲ့ ကရင်လူမျိုးတွေက လာရောက်ဆင်နွှဲတာကြောင့် ယမန်နှစ်ထက် စည်ကားတယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ စစ်ကောင်စီရဲ့စစ်သားတွေက လူစုခွဲရှင်းပေးနေပေမယ့်…

စစ်ကောင်စီ၏ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် သူရိယနေဝန်းဂျာနယ်မှ မိုးဟိန်းက ပြည်သူလူထုသည် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကို ကျေးဇူးတင်နေကြသည်ဆိုသည့် အချက်ကို ၎င်း၏ သုံးလတာစစ်တမ်းအတွင်း တွေ့ရှိရသည်ဟု ပြောကြားမှုအပေါ် မြန်မာပြည်တွင်းရှိ ပြည်သူလူထုက အာဏာရှင်ကို “ဘယ်ပြည်သူက ကျေးဇူးတင်နေသလဲ”ဟု မေးခွန်းပြန်ထုတ်လိုက်သည်။ ဒီဇင်ဘာ ၁၄ ရက်နေ့ ကျင်းပသော ကျားဖြန့်တိုက်ဖျက်ရေး စစ်ကော်မရှင်၏ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် မိုးဟိန်းက ၎င်းတို့မီဒီယာအနေဖြင့် သုံးလကြာ ကွင်းဆင်းကောက်ယူခဲ့သော စစ်တမ်းအရ ၂၀၂၁ မှ ၂၀၂၅ ကာလအတွင်း နိုင်ငံမပြိုကွဲအောင် ထိန်းသိမ်းပေးခဲ့သည့်အတွက် ပြည်သူများက စစ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်ကို ကျေးဇူးတင်နေကြသည်ဟု ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းအား ပြောဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော် မြေပြင်တွင် တွေ့ကြုံနေရသည့် စီးပွားရေးကျဆင်းမှုနှင့် လူမှုဘဝနိမ့်ပါးမှုများသည် ယင်းစစ်တမ်းရလဒ်နှင့် လုံးဝဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်နေသည်ဟု ပြည်သူများက ထောက်ပြနေကြသည်။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ကုန်ဈေးနှုန်းများ အဆမတန်မြင့်တက်လာခြင်း၊…

ရန်ကုန်မှထုတ်နုတ်တပ်များဖြင့် ညောင်ကျိုးကိုထိုးစစ်ဆင်သည့်စစ်ကြောင်း ကြားဖြတ်တိုက်ခိုက်ခံရပြီး သေဆုံးသူများပြား ရန်ကုန်တပ်ရင်းများမှ ထုတ်နုတ်ထားသည့် အင်အားများကို ပဲခူးတိုင်း၊ ပန်းတောင်းမြို့နယ်၊ ညောင်ကျိုးသို့ စစ်ကူပို့ စစ်ကြောင်းထိုးရာ ကြားဖြတ်တိုက်ခိုက်ခံရပြီး ထိခိုက်သေဆုံးမှုများကြောင်း သိရသည်။ ပြီးခဲ့သည့် ဒီဇင်ဘာ ၁၆ ရက်နေ့က လေသာတောင်အနီးဝန်းကျင်ရှိ စစ်ကော်မရှင်တပ်များနှင့် ရန်ကုန်မှ တပ်ပေါင်းစုများ ညောင်ကျိုးကို စစ်ကြောင်းထိုးတက်လာရာ အာရက္ခတပ်တော် (AA) နှင့် တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့များက ကြားဖြတ်တိုက်ခိုက်သည့်အတွက် စစ်ကော်မရှင်ဘက်မှ သေဆုံးမှု များပြားကြောင်း သိရသည်။ “အင်အား ၇၀ လောက်ပါတဲ့ စစ်ကြောင်းကို ကြားဖြတ်တိုက်လိုက်တာ။ ထိတွေ့တိုက်ပွဲပြင်းထန်ခဲ့တယ်။ တပ်တွေနောက်ပြန်ဆုတ်သွားပါတယ်”ဟု စစ်ရေးသတင်းရင်းမြစ်က ပြောသည်။ စစ်ကော်မရှင်တပ်ဖွဲ့ဝင်အချို့ကို AA လက်ရဖမ်းဆီးရမိမှုများရှိပြီး လက်နက်ခဲယမ်းအချို့ကိုပါ သိမ်း ဆည်းနိုင်ခဲ့ကာ ကျန်တပ်ဖွဲ့ဝင်များ နောက်ဆုတ်သွားကြကြောင်း သိရသည်။ထိုသို့ အထိနာပြီး တပ်ဆုတ်သွားရသည့် စစ်ကော်မရှင်က…

စစ်အုပ်စုက ထင်တိုင်းကျဲ ဗုံးကြဲသတ်နေလို့ ပြည်သူတွေ ထွက်ပြေးနေရ မန္တလေးတိုင်း၊ စဉ့်ကူးမြို့နဲ့ မန္တလေး-သပိတ်ကျင်း ကားလမ်းပေါ်က လက်ပန်လှကျေးရွာကို ဒီဇင်ဘာ ၁၈ရက်မှာ အာဏာသိမ်း စစ်အုပ်စုက ပြန်လည် သိမ်းယူ ထိမ်းချုပ်သွားတယ်လို့ ဒေသခံ တော်လှန်ရေး အင်အားစုတွေက ပြောပါတယ်။ ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး ဒုတိယလှိုင်းနဲ့အတူ ဟန်ချက်ညီ ဆင်နွှဲတဲ့ ရှမ်း-မန်းစစ်ဆင်ရေးအတွင်း ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေး တပ်မတော် (မန္တလေး) MDY-PDF ဦးဆောင်တဲ့ တော်လှန်ရေး တပ်တွေက စစ်အုပ်စုကို တိုက်ခိုက် သုတ်သင်ကာ စဉ့်ကူးမြို့နဲ့ လက်ပန်လှရွာ အပါအဝင် စဉ့်ကူးနယ် တနယ်လုံးကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ စဉ့်ကူးတနယ်လုံး စစ်ရှုံးကာ လက်လွှတ်ရပြီးနောက် အာဏာသိမ်း စစ်အုပ်စုက ထင်တိုင်းကျဲ ဗုံးကြဲသတ်ဖြတ်နေလို့ ပြည်သူတွေ စဉ့်ကူးမြို့ပေါ် မနေဝံ့ဘဲ ယနေ့အချိန်ထိ…